تحمل اختلالات اضطرابی می‌تواند بار سنگینی برای فرد داشته باشد، اما خوشبختانه، راه های متعددی برای درمان اختلال اضطراب وجود دارد. آیا می دانستید که این اختلال، اشکال مختلفی دارند؟ از اختلال اضطراب فراگیر گرفته تا اختلال اضطراب اجتماعی، اضطراب وسواسی و اضطراب شدید، هر یک از انواع به یک رویکرد مناسب نیاز دارند. مهم است که بدانیم هدف درمان، سرکوب کامل اضطراب نیست، بلکه افراد را قادر می‌سازد تا مهارت‌هایی را برای مدیریت مؤثر علائم خود توسعه دهند.
کلید درمان موفق در درک نوع خاص اختلال اضطراب و تنظیم یک برنامه درمانی بر اساس آن نهفته است. با تصدیق جنبه های منحصر به فرد اضطراب خود، می‌توانید به یک استراتژی شخصی سازی شده برسید که نیازهای خاص شما را برطرف کند. در ادامه درباره راه های درمان بیشتر صحبت خواهیم کرد.
راه های درمان اختلال اضطراب
درمان اختلالات اضطرابی که یکی از انواع اختلالات روانی است شامل ترکیبی از دارو و تغییرات سبک زندگی می‌باشد. یکی از مؤثرترین اشکال درمان، درمان شناختی رفتاری (CBT) است که به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهایی را که به اضطراب کمک می‌کند، شناسایی و تغییر دهند. سایر رویکردهای درمانی شامل ذهن آگاهی و درمان‌های مبتنی بر پذیرش است که افراد را تشویق می‌کند تا احساسات مضطرب کننده را کنترل کنند. در برخی موارد، گروه‌های حمایتی یا خانواده نیز می‌تواند مفید باشد و جامعه‌ای را برای به اشتراک گذاشتن تجربیات مقابله ای ایجاد کند.
دارو نیز می‌تواند نقش حیاتی در درمان داشته باشد، به ویژه برای کسانی که اضطراب متوسط تا شدید دارند. دسته‌های رایج داروها شامل داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) هستند که می‌توانند به تعادل مواد شیمیایی در مغز که بر خلق و خوی تأثیر می‌گذارند کمک کنند.
بنزودیازپین‌ها نیز برای تسکین کوتاه مدت علائم اضطراب حاد تجویز شوند، اما به دلیل خطر وابستگی، به طور کلی برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی‌شوند.
علاوه بر این، ترکیب تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی خوب و خواب کافی به طور قابل توجهی علائم اضطراب را کاهش می‌دهند. اما به طور کلی رویکرد درمانی برای هر فردی متفاوت است و اغلب به ترکیبی از روش‌ها برای اثربخشی نیاز دارد. بنابراین بهترین راه برای درمان اختلال اضطراب مشاوره آنلاین روانشناسی است.
رایج ترین داروهای مورد استفاده در درمان اختلال اضطراب
رایج ترین داروهای مورد استفاده برای درمان اختلال اضطراب به چندین دسته تقسیم می‌شوند، از جمله داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین ها و بتا بلوکرها.
یکی از انواع اولیه داروهای تجویز شده برای اضطراب، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، مانند فلوکستین (پروزاک)، سرترالین (زولوفت) و سیتالوپرام (لکساپرو) است. این داروها با افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کنند که می‌تواند به بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب کمک کند.
دسته دیگری از داروهایی که اغلب تجویز می‌شوند، بنزودیازپین‌ها هستند، مانند دیازپام (Valium)، لورازپام (Ativan) و آلپرازولام (Xanax). این داروها می‌توانند تسکین سریعی در کاهش علائم اضطراب حاد ایجاد کنند، اما معمولاً به دلیل خطر وابستگی، برای دوره های کوتاه استفاده می‌شوند.
علاوه بر این، مسدود کننده های بتا، مانند قرص پروپرانول، گاهی اوقات برای کاهش علائم فیزیکی اضطراب، مانند ضربان قلب سریع و لرز، به ویژه در موقعیت هایی مانند سخنرانی در جمع استفاده میشود. البته ابن داروها باید حتما تحت نظر روانپزشک آنلاین تجویز شده و نباید خودسرانه مصرف شوند.
درمان اختلال اضطراب در کودکان
اختلالات اضطرابی در کودکان نگرانی قابل توجهی برای والدین ایجاد می‌کند. خوشبختانه، چندین گزینه درمانی موثر دارویی برای کمک به کنترل علائم وجود دارد.
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) اغلب خط اول درمان اختلالات اضطرابی در کودکان هستند. این داروها با افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کنند و به کاهش علائم اضطراب مانند نگرانی بیش از حد، ترس و فوبیا کمک می‌کند.
یکی از رایج ترین داروهای SSRI تجویز شده برای کودکان فلوکستین است که برای درمان اختلالات اضطرابی در کودکان 8 تا 18 ساله تایید شده است. مطالعات نشان داده اند که فلوکستین می تواند در کاهش علائم اضطراب در کودکان از جمله اضطراب جدایی، فوبیای اجتماعی و درمان اختلال اضطراب فراگیر موثر باشد.
سایر داروهای SSRI که ممکن است برای اختلالات اضطراب در کودکان تجویز شوند عبارتند از: سرترالین (Zoloft)، پاروکستین (Paxil) و سیتالوپرام (Celexa). این داروها نیز می توانند به تنظیم خلق و خو و کاهش علائم اضطراب مانند ضربان قلب سریع، تعریق و ترس کمک کنند.
علاوه بر SSRI ها، داروهای دیگری نیز ممکن است برای درمان اختلالات اضطرابی در کودکان استفاده شود. به عنوان مثال، بنزودیازپین هایی مانند آلپرازولام (Xanax) که البته برای استفاده کوتاه مدت و جهت حملات پانیک یا علائم شدید اضطراب تجویز می‌شوند.
بیشتر بدانید: کاهش اضطراب در کودکان
داروها چقدر در درمان اختلال اضطراب موثر هستند؟
مطالعات نشان داده اند که داروهای ضد افسردگی می‌توانند در کاهش علائم اختلالات اضطرابی مانند نگرانی بیش از حد، ترس و فوبیا بسیار موثر باشند. به عنوان مثال، یک مطالعه منتشر شده در مجله انجمن پزشکی آمریکا (JAMA) نشان داد که SSRI ها در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر در بزرگسالان موثر هستند.
مطالعه دیگری که در مجله Clinical Psychopharmacology منتشر شد نشان داد که SNRI ها در کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی در بزرگسالان موثر هستند.
اما با این وجود، دارو همیشه برای همه موثر نیست. یک مطالعه منتشر شده در مجله روانشناسی بالینی نشان داد که 20 تا 30 درصد از افراد مبتلا به اختلال اضطراب به دارو پاسخ نمی‌دهند. ضمن اینکه دارو می‌تواند عوارض جانبی مانند حالت تهوع، سردرد و بی‌خوابی نیز داشته باشد.
البته باید بدانید که دارو نباید به عنوان تنها درمان اختلال اضطراب استفاده شود و سایر راهکارهای درمانی نیز باید در کنار هم استفاده شوند.
SSRIها و نقش آنها در درمان اختلالات اضطرابی
مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) دسته ای از داروهای ضد افسردگی هستند که به طور گسترده در درمان اختلالات اضطراب استفاده می‌شوند. SSRI ها با افزایش سطح سروتونین (یک انتقال دهنده عصبی در مغز) کار می‌کنند و به تنظیم خلق و خو، اشتها و خواب کمک می‌کنند. در افراد مبتلا به اختلال اضطراب، سطح سروتونین ممکن است مختل شده و منجر به نگرانی و ترس بیش از حد شود. با افزایش سطح سروتونین، SSRI ها به کاهش این علائم و کاهش ناراحتی مرتبط کمک می‌کنند.
نقش بنزودیازپین ها در درمان اختلال اضطراب
بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام (زاناکس)، کلونازپام (کلونوپین) و دیازپام (والیوم)، نوعی دارو هستند که به طور گسترده برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می شود. یکی از مزایای اصلی بنزودیازپین ها شروع اثر سریع آنها است که باعث تسکین علائم اضطراب در مدت زمان کوتاهی می شود.
با این حال، در هنگام استفاده از بنزودیازپین ها، چندین ایراد نیز وجود دارد. یکی از نگرانی های اصلی خطر وابستگی و اعتیاد است که می‌تواند با استفاده طولانی مدت رخ دهد. علاوه بر این، بنزودیازپین‌ها عوارض جانبی مانند سرگیجه، خواب آلودگی و اختلال حافظه نیز دارند و نباید به صورت ناگهانی قطع شوند.
چگونگی استفاده از SNRI در درمان اضطراب
SNRI ها یا مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین، نوعی دارو هستند که می‌توانند در درمان اختلالات اضطرابی موثر باشند. این داروها باعث افزایش سطح سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، که انتقال دهنده های عصبی و تنظیم کننده خلق و خو هستند، می‌شوند. SNRI ها را می توان برای درمان طیف وسیعی از اختلالات اضطرابی از جمله اختلال اضطراب فراگیر، اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال هراس استفاده کرد.
هنگام استفاده از SNRI برای درمان اختلالات اضطرابی باید با دوز کم شروع کنید و به تدریج در صورت نیاز و تحمل، میزان آن را افزایش دهید. علاوه بر این SNRI ها ممکن است چندین هفته طول بکشد تا به طور موثر شروع به کار کنند، بنابراین بیماران باید صبور باشند و اگر متوجه نتایج فوری نشدند، دلسرد نشوند.
نقش بتا بلوکرها در درمان اختلال اضطرابی
بتا بلوکرها که معمولاً برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند، در کاهش علائم اختلالات اضطرابی نیز مؤثر هستند. مسدودکننده‌های بتا می‌توانند با مسدود کردن اثرات هورمون‌های استرس مانند آدرنالین، باعث کاهش علائم شوند. مسدودکننده‌های بتا را می‌توان همراه با سایر داروها استفاده کرد.
درواقع مسدود کننده های بتا یک درمان برای اختلال اضطرابی نیستند، اما می‌توانند ابزار مفیدی در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی باشند.
نقش داروهای ضد افسردگی در درمان اختلال اضطراب
داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، اغلب برای درمان اختلالات اضطرابی تجویز می شوند. البته این داروها در ابتدا برای افسردگی ساخته شدند اما استفاده از آنها در اختلالات اضطرابی در طول سال‌ها به طور قابل توجهی گسترش یافته است.
تحقیقات نشان می دهد که داروهای ضد افسردگی می توانند در درمان اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال هراس و اختلال اضطراب اجتماعی موثر باشند. تحقیقات نشان داده که داروهای SSRI مانند سیتالوپرام و سرترالین در درمان اختلال هراس در 70 درصد بیماران مؤثر بوده‌اند.
مکانیسم دقیق اثر داروهای ضد افسردگی در اختلال اضطراب شامل تعدیل سروتونین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی در مغز است و اثرات زیر را در فرد ایجاد می‌کند:
- کاهش نگرانی و نشخوار بیش از حد
- کاهش علائم فیزیکی اضطراب، مانند ضربان قلب سریع و تعریق
- بهبود کیفیت خواب
- افزایش تثبیت خلق و خو
عوارض داروهای درمان اختلال اضطرابی
داروی اختلال اضطراب می تواند در مدیریت علائم موثر باشد، اما مانند همه داروها، خطرات و عوارض خودشان را هم دارند که عبارتند از:
1. علائم ترک: قطع یا قطع ناگهانی دارو می‌تواند منجر به علائمی مانند سردرد، خستگی و تحریک پذیری شود.
2. وابستگی: استفاده طولانی مدت از بنزودیازپین ها منجر به وابستگی فیزیکی به دارو میشود.
3. خواب آلودگی و سرگیجه: بسیاری از داروهای اضطراب باعث خواب آلودگی و سرگیجه می‌شوند، به خصوص هنگام شروع درمان.
4. اختلالات خواب: برخی از داروهای اضطراب الگوهای خواب را مختل کنند و منجر به بی خوابی یا خواب آلودگی مفرط می‌شوند.
5. افزایش اضطراب: به طور متناقض، برخی از افراد ممکن است در هنگام مصرف برخی داروها، افزایش اضطراب یا بی قراری را تجربه کنند.
درمان شناختی رفتاری (CBT): مکمل درمان اختلالات اضطرابی
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک درمان پرکاربرد و موثر برای اختلالات اضطرابی است. CBT درواقع نوعی گفتگو درمانی است که به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری منفی و رفتارهایی را که به اضطراب آنها کمک می‌کند، شناسایی و تغییر دهند.
CBT با تمرکز بر لحظه حال و نحوه تفکر و رفتار افراد، به آنها کمک می‌کند تا مهارت‌ها و استراتژی‌های مقابله ای را برای درمان علائم اضطراب خود توسعه دهند. CBT می‌تواند به عنوان یک درمان مکمل برای اختلالات اضطرابی، در ترکیب با دارو یا سایر درمان ها استفاده شود. علاوه بر این، CBT به افراد کمک می‌کند تا حس خودآگاهی و پذیرش خود را افزایش دهند، که می‌تواند در درمان علائم اضطراب مفید باشد.
تأثیر رژیم غذایی بر درمان اختلال اضطرابی
تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی نقش بسزایی در درمان اختلالات اضطرابی دارد.
یکی از اجزای کلیدی یک رژیم غذایی سالم برای اضطراب، اسیدهای چرب امگا 3 است. امگا 3، به ویژه EPA و DHA، تأثیر مثبتی بر خلق و خو و اضطراب دارند و افراد با سطوح بالای امگا 3 در خون خود علائم کمتری از اضطراب و افسردگی دارند.
یکی دیگر از مواد مغذی مهم برای اضطراب، ویتامین D است. کمبود ویتامین D با افزایش علائم اضطراب و افسردگی مرتبط است. غذاهای غنی از ویتامین D شامل ماهی های چرب، زرده تخم مرغ و لبنیات غنی شده است.
برخی از غذاهای مفیدی که می توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند عبارتند از:
- ماهی های چرب: مانند سالمون، تن و ماهی خال مخالی که سرشار از امگا 3 هستند.
- سبزیجات برگ دار: مانند اسفناج، کلم پیچ و سبزی که سرشار از فولات و سایر ویتامین های گروه B هستند.
- مغزها و دانه ها: مانند بادام، دانه چیا و دانه کتان که سرشار از امگا 3 و فیبر هستند.
- غلات کامل: مانند برنج قهوه ای، کینوآ و نان گندم کامل که سرشار از فیبر هستند.
علاوه بر گنجاندن این غذاها در رژیم غذایی خود، اجتناب از غذاهایی که می توانند علائم اضطراب را تشدید کنند نیز مهم است و عبارتند از:
- غذاهای فرآوری شده: که اغلب حاوی قند و چربی های ناسالم هستند
- غذاهای پر قند: که می توانند باعث نوسانات قند خون شوند
- مواد غذایی با افزودنی های مصنوعی: که می توانند باعث التهاب و اختلال در سلامت روده شوند
تاثیر تغییر سبک زندگی بر درمان اختلالات اضطراب
یکی از موثرترین تغییرات سبک زندگی برای اضطراب، ورزش است. ورزش علائم اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد و حتی در برخی موارد می تواند به اندازه دارو موثر باشد.
یکی دیگر از تغییرات مهم در سبک زندگی، خواب کافی است. خواب برای سلامت روان ضروری است و تحقیقات نشان داده است که کم خوابی می‌تواند علائم اضطراب را تشدید کند.
رژیم غذایی نیز عامل مهمی در درمان اختلالات اضطرابی است. یک رژیم غذایی سالم و غنی از غذاها، میوه ها و سبزیجات کامل می تواند با تامین مواد مغذی ضروری، ویتامین ها و مواد معدنی که از عملکرد مغز و سلامت کلی حمایت می‌کنند، به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
علاوه بر این تغییرات سبک زندگی، عوامل دیگری که می‌توانند بر اضطراب تأثیر مثبتی بگذارند عبارتند از:
- کنترل استرس: یادگیری تکنیک هایی مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می تواند به کاهش استرس و کاهش علائم اضطراب کمک کند.
- حمایت اجتماعی: ایجاد یک شبکه حمایت اجتماعی قوی می تواند به کاهش علائم اضطراب با ارائه حمایت عاطفی و کمک به افراد کمک کند تا احساس ارتباط بیشتری داشته باشند.
- پر کردن اوقات فراغت: شرکت در فعالیت هایی که باعث شادی و آرامش می شود، مانند سرگرمی ها یا فعالیت های خلاقانه، می‌تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
برخی از نکات عملی برای ایجاد تغییرات در سبک زندگی
- از کوچک شروع کنید: با تغییرات کوچک شروع کنید، مانند پیاده روی کوتاه هر روز یا امتحان یک دستور غذای جدید.
- آن را به یک عادت تبدیل کنید: سعی کنید عادات جدیدی را در برنامه روزانه خود بگنجانید، مثلاً هر روز در ساعت معینی ورزش کنید.
- به دنبال حمایت باشید: اهداف خود را با یکی از دوستان یا اعضای خانواده در میان بگذارید و از آنها حمایت کنید.
- صبور باشید: تغییر عادات زمان بر است، بنابراین صبور باشید و اگر نتایج فوری را مشاهده نکردید، ناامید نشوید.
منابع:
