داستان بیماری کاوازاکی به گونه‌ای است که به والدین می‌گوید هرچه سریع‌تر باید پس از مشاهده علائم، به پزشک مراجعه کرده و درمان را شروع کنند. با درمان سریع، اکثر کودکان بدون هیچ اثر ماندگاری بهبود می‌یابند و به همین جهت شناخت علائم و عوارض این بیماری و همچنین راه‌های درمان آن بسیار مهم است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
بیماری کاوازاکی چیست؟
بیماری کاوازاکی (Kawasaki syndrome) یک بیماری نادر در کودکان است که در درجه اول کودکان زیر پنج سال را تحت تاثیر قرار می دهد. این نام از یک پزشک ژاپنی به نام تومیساکو کاوازاکی گرفته شده است که اولین بار در دهه 1960 آن را توصیف کرد. بیماری کاوازاکی با التهاب رگ‌های خونی در سراسر بدن، از جمله شریان های کرونری که خون را به قلب می رسانند، مشخص میشود.
این بیماری توسط یک پاسخ ایمنی غیرطبیعی به یک عامل عفونی، احتمالاً یک ویروس، ایجاد میشود و این بیماری با التهاب رگ های خونی در سراسر بدن، به ویژه آنهایی که قلب را پشتیبانی می‌کنند، مشخص میشود.
بر والدین واجب که در صورت مشکوک بودن به بیماری کاوازاکی، فوراً با پزشک اطفال آنلاین مشورت کنند و یا به صورت حضوری به پزشک مراجعه کنند.
علائم بیماری کاوازاکی در 3 مرحله
تشخیص علائم بیماری کاوازاکی در هر مرحله برای والدین جهت شروع درمان، یک امر ضروری است. پس شناخت این علائم می‌تواند به شما کمک کند.
فاز اول
در مرحله اول بیماری کاوازاکی که اغلب حدود ده روز طول می کشد، کودک علائم زیر را تجربه می‌کند:
1. تب بالا: نشانه اولیه بیماری کاوازاکی معمولاً تب شدید مداوم (بالای 101 درجه فارنهایت یا 38.3 درجه سانتیگراد) است
2. بثورات: ممکن است بثورات غیر خارش دار و گسترده در تنه، اندام ها و ناحیه تناسلی کودک ظاهر شود.
3. قرمزی چشم: هر دو چشم ممکن است دچار خونریزی شوند.
4. دست ها و پاهای متورم: دست ها و پاهای کودک متورم و با رنگ قرمز روشن در کف دست یا کف پا مشخص میشود.
5. تحریک پذیری: در این مرحله کودک به شدت احساس تحریک پذیری، بی قراری یا خستگی مفرط می‌کند.
مرحله دوم
پس از مرحله حاد که معمولاً دو هفته طول می کشد، بیماری به مرحله دوم می‌رسد. علائم در این مرحله معمولا شامل موارد زیر است:
1. لایه برداری پوست: تورم و قرمزی در دست ها و پاهابرطرف شده و منجر به لایه برداری پوست میشود.
2. درد مفاصل: برخی از کودکان درد مفاصل، تورم یا قرمزی را در زانو و مچ پا خواهند داشت.
3. درد شکم: درد معده که گاهی با استفراغ یا اسهال همراه است.
4. دهان ملتهب: کودکان ممکن است ترک در لب‌ها، دهان و گلو داشته باشند.
مرحله سوم؛ مرحله نقاهت
در مرحله نقاهت، که معمولاً 6-4 هفته پس از شروع بیماری کاوازاکی شروع میشود و بیشتر علائم به تدریج برطرف می‌شوند. با این حال، علائمی چون خستگی و لایه برداری پوست ممکن است برای مدتی باقی بماند.
علائم بیماری کاوازاکی
- تب شدید که بیش از پنج روز طول بکشد.
- راش روی بدن، اغلب در ناحیه پوشک بدتر است.
- قرمزی چشم بدون ترشح غلیظ.
- لب ها و زبان قرمز و متورم که اغلب به آن “زبان توت فرنگی” می گویند.
- پوست متورم و قرمز در کف دست ها و کف پاها.
- غدد لنفاوی متورم در گردن.
علل بیماری کاوازاکی
اما چه چیزی باعث بیماری کاوازاکی می شود؟ حقیقت این است که مقصران ایجاد بیماری کاوازاکی چهره‌ای مبهم دارند و به طور کامل شناسایی نشده‌اند اما پزشکان دلایل زیر را از علل احتمالی آن می‌دانند.
- ژنتیک: کودکان ممکن است بیماری کاوازاکی را به ارث ببرند، به این معنی که برخی از ژن‌ها، آن‌ها را مستعد ابتلا به آن می کند.
- محرک محیطی: این محرک ممکن است یک عفونت یا چیز دیگری در محیط اطراف کودک باشد که سیستم ایمنی را تحریک می‌کند.
درواقع سیستم ایمنی که معمولاً با عفونت‌ها مبارزه می‌کند، به اشتباه به رگ‌های خونی حمله می‌کند و باعث تورم آن‌ها میشود. این التهاب زمانی می‌تواند خطرناک باشد که بر شریان‌های کرونر، رگ‌های خونی که به قلب خون می‌رسانند، تأثیر بگذارد.
البته باید بدانید، از آنجایی که علت دقیق بیماری کاوازاکی به طور کامل شناخته نشده است، هیچ راه خاصی برای پیشگیری از آن نیز وجود ندارد.
نحوه تشخیص بیماری کاوازاکی
در چند مرحله می‌توان به قطعیت درباره ابتلا به بیماری کاوازاکی در کودکان رسید.
پزشک علائم را بررسی می‌کند و از آنجایی که این علائم می‌توانند با بیماری‌های دیگر همپوشانی داشته باشند، پزشکان برای اطمینان یک سری آزمایش را انجام می‌دهند.
- آزمایش خون: این آزمایش علائم التهاب را بررسی کرده و ممکن است شامل شمارش کامل خون، سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR) و پروتئین واکنش‌گر (CRP) باشد. می‌توانید این کار را از بخش آزمایش در منزل ثبت سفارش کرده و در خانه خودتان انجام دهید.
- آزمایش ادرار: برای جستجوی هرگونه شواهدی مبنی بر عفونت یا سایر بیماری های همزمان.
- اکوکاردیوگرام: این سونوگرافی ویژه قلب نشان می‌دهد که آیا قلب یا رگ های خونی تحت تاثیر قرار گرفته اند یا خیر.
- الکتروکاردیوگرام (ECG): برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و عملکرد آن.
پزشکان همچنین باید مطمئن شوند که شرایطی با علائم مشابه، مانند مخملک، سرخک، روماتیسم نوجوانان، یا برخی عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، باعث این علائم نشده است. به این ترتیب می‌توان با اطمینان بیماری کاوازاکی را تشخیص داد.
بیماری کاوازاکی چه عوارضی دارد؟
اگرچه بیماری کاوازاکی را می توان به طور کامل درمان کرد، اما ردپایی از عوارض جانبی معمولا به جای می‌ماند.
عوارض قلبی
جدی ترین عوارض جانبی بیماری کاوازاکی مربوط به قلب است. بیماری کاوازاکی عوارضی مانند میوکاردیت (التهاب عضله قلب)، پریکاردیت (التهاب پوشش اطراف قلب) و مشکلات دریچه قلب ایجاد می‌کند. اما نگرانی اصلی ایجاد آنوریسم در شریان های کرونری است کهبرآمدگی هایی بالون مانند هستند و می‌توانند با ضعیف شدن دیواره‌های شریان ایجاد شوند. آنوریسم مغزی خطر لخته شدن خون را افزایش داده و منجر به حمله قلبی یا آسیب قلبی میشود.
نظارت طولانی
با توجه به این خطرات، کودکانی که به بیماری کاوازاکی مبتلا شده‌اند، باید تحت ارزیابی‌های منظم قلبی از جمله اکوکاردیوگرام قرار بگیرند تا سلامت قلب خود را کنترل کنند و هر یک از این عوارض را زود تشخیص دهند.
سایر عوارض جانبی
جدای از مشکلات قلبی، کودکان ممکن است پس از کاهش تب، پوسته شدن دست و پا، درد مفاصل و ضعف کلی در طول دوره نقاهت را تجربه کنند که معمولا موقتی بوده و با گذشت زمان برطرف می‌شوند.
تاثیرات روانی بر خانواده
تأثیر عاطفی و روانی را نیز باید پذیرفت. بستری شدن کودک در بیمارستان با یک بیماری جدی برای کل خانواده استرس زا است و کودکان نیز معمولا نسبت به اقدامات پزشکی احساس ترس یا اضطراب می‌کنند.
عوارض جانبی دارو و درمان
علاوه بر این، خود درمان‌ها، به ویژه ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG)، عوارض جانبی مانند سردرد، تب، حالت تهوع و واکنش آلرژیک دارد. دوزهای بالای آسپرین نیز ممکن است منجر به ناراحتی‌های گوارشی، صدای زنگ در گوش‌ها و در موارد نادر سندرم ری شود.
با توجه به عوارض ذکر شده در صورت مشاهده هرگونه علائمی فورا از بخش پزشک آنلاین با یک متخصص کودک صحبت کرده و آزمایشات لازم را انجام دهید.
درمان بیماری کاوازاکی
اگر بیماری کاوازاکی در کودک شناسایی شده باشد، معمولا پزشک با یک برنامه درمانی استاندارد با هدف تسکین رگ های خونی ملتهب، محافظت از قلب و کاهش تب وارد عمل می شود
ایمونوگلوبولین (IVIG)
درمان ابتدایی، انفوزیون ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) است که در اصل غلظتی از آنتی بادی‌های خون اهدایی است. درواقع این درمان یک واکسن نیست، بلکه راهی برای کمک به آرام کردن سیستم ایمنی و کاهش التهاب است.
آسپرین
بخش دوم درمان شامل استفاده از آسپرین با دوز بالا است. آسپرین در بیماری کاوازاکی، برای جلوگیری از تشکیل لخته های خون نیز استفاده میشود. تب بالا و التهاب در رگ های خونی این کودکان را در معرض افزایش خطر لخته شدن خون قرار می دهد و آسپرین به کاهش این خطر کمک می‌کند
کورتیکواستروئیدها
در برخی موارد که درمان‌های معمول مؤثر نیست، یا کودک مورد بسیار شدید بیماری کاوازاکی را دارد، پزشکان از کورتیکواستروئیدها استفاده می‌کنند که حتی داروهای ضد التهابی قوی‌تری هستند.
در مجموع، بیماری کاوازاکی شامل چند مرحله درمانی است که ترکیبی از کاهش درد و مراقبت های پیشگیرانه برای عوارض احتمالی قلبی است.
برای بیماری کاوازاکی چه بخوریم؟
هنگامی که کودکی با بیماری کاوازاکی دست و پنجه نرم می‌کند، بدن او در حالت آماده باش قرار دارد و با التهاب و تب مبارزه می‌کند. بنابراین تغذیه خوب می تواند یک ارتش قوی در مبارزه با این دشمن ایجاد کند.
- یکی از اولویت های اصلی این است که بدن کودک به خوبی هیدراته بماند. بیماری کاوازاکی اغلب با تب بالا همراه است که می تواند به سرعت به کم آبی بدن به خصوص در کودکان کوچک منجر شود.
- با توجه به قرمزی و تورم دهان، غذاهای نرمی که به راحتی بلعیده می شوند، می توانند انتخاب خوبی باشند. آبگوشت های گرم (اما نه داغ)، پوره سیب، بلغور جو دوسر یا ماست از نمونه های خوب هستند.
- با توجه به تأثیر این بیماری بر قلب، یک رژیم غذایی سالم برای قلب نیز بسیار مهم است. وعده های غذایی با میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های بدون چربی گزینه های مناسبی به حساب می‌آیند.
- کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی ممکن است اشتهای معمول خود را نداشته باشند. بنابراین، به جای سه وعده غذایی بزرگ، وعده‌های کوچک‌تر و با دفعات بیشتر مناسب‌تر است.
- غذاهای حاوی چربی های اشباع شده و قندها به التهاب کمک می‌کنند و بهتر است محدود شوند.
برای کسانی که تحت درمان با آسپرین هستند، غذاهای سرشار از ویتامین K، مانند سبزیجات برگ سبز می‌تواند با دارو تداخل داشته باشد. بنابراین مشاوره با پزشک امری ضروری است.
آیا بیماری کاوازاکی باعث مرگ میشود؟
بیماری کاوازاکی به طور کلی قابل درمان است و اکثر کودکانی که این عارضه را دارند بدون مشکل جدی بهبود می‌یابند. با این حال، اگر بیماری به موقع درمان نشود، ممکن است عوارضی ایجاد کند که مهم‌ترین عوارض آن مربوط به قلب است
نگرانی اصلی ایجاد آنوریسم در این شریان ها است زیرا اگر آنوریسم ایجاد شود، منجر به حمله قلبی نسز میشود، حتی در یک کودک خردسال!. به همین دلیل است که درمان زودهنگام برای جلوگیری از این عوارض قلبی بسیار مهم است.
خوشبختانه، پیامدهای جدی مانند مرگ بسیار نادر است اما این بیماری قطعا نیاز به درمان دارد.
برای درمان بیماری کاوازاکی به چه پزشکی باید مراجعه کرد؟
بیماری کاوازاکی به طور معمول توسط یک متخصص اطفال آنلاین، پزشکی که در درمان کودکان متخصص است، درمان می شود. اگر پزشک اطفال به بیماری کاوازاکی مشکوک باشد، ممکن است کودک را به یک متخصص قلب کودکان نیز ارجاع دهد و متخصص قلب وضعیت کودک را بررسی کند.
بستری شدن در بیمارستان معمولاً در مرحله حاد بیماری کاوازاکی برای نظارت و درمان انجام میشود و این تیم مراقبت‌ها را در طول این فرآیند هماهنگ می‌کند.
منابع:
