اعتیاد به مواد مخدر / شناخت انواع مواد مخدر و نشانه‌های آن‌ها

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده و خطرناک است که میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. این یک اختلال مزمن و عودکننده است که با وجود عواقب مضر با جستجو و مصرف اجباری مواد مشخص می شود. این یک مشکل جدی سلامتی است که می تواند عواقب مخربی بر سلامت جسمی و روانی، روابط و کیفیت کلی زندگی فرد داشته باشد.

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری است و کسی که دچار اعتیاد است، مثل هر فرد دیگری، حق دارد که برای رفع مشکلش کمک بگیرد. بسیاری از مردم شخصی که به مواد مخدر معتاد شده را درک نمی‌کنند و قضاوتش می‌کنند. تصور آن‌ها این است که فرد معتاد اراده ندارد، به اخلاق پایبند نیست و باید طرد شود.

اما ترک اعتیاد به چیزی بیش از پایبندی به اخلاق یا حتی اراده قوی نیاز دارد. مواد مخدر مغز را به شکلی تحت تأثیر قرار می‌دهد که ترکش حتی برای کسانی که اراده نیرومندی دارند، ساده نیست. به همین دلیل محققان هنوز هم دربارۀ تأثیر مواد مخدر بر مغز و روان افراد تحقیق می‌کنند و تلاش می‌کنند که با پژوهش‌هایشان به افرادی که دچار اعتیاد هستند، در ترک مواد مخدر کنند.

مشاوره آنلاین ترک اعتیاد

در این مطلب می‌خواهیم دربارۀ ویژگی‌های اعتیاد به مواد مخدر و راه‌های درمانش بگوییم. اگر خود یا عزیزانتان به این مسئله دچار هستید و می‌خواهید که به خودتان کمک کنید، بدون آنکه شرمی از این بیماری داشته باشید، از یک متحصص ترک اعتیاد کمک بگیرید تا به شما برای رهایی کمک کند.

بیماری اعتیاد به مواد مخدر چیست؟

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری روانی است که با مصرف اجباری مواد مخدر علیرغم پیامدهای منفی که می تواند بر زندگی فرد داشته باشد مشخص می شود. این یک بیماری است که بر مغز و رفتار تأثیر می گذارد و بدون کمک حرفه ای می توان بر آن غلبه کرد. افراد مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر وابسته می شوند و اغلب برای دستیابی به آن تلاش زیادی می کنند. اعتیاد به مواد مخدر همچنین می تواند منجر به مشکلات جدی سلامت جسمی و روانی و همچنین مشکلات اجتماعی و مالی شود.

علت بیماری اعتیاد به مواد مخدر

اعتیاد به مواد مخدر یک بیماری پیچیده است که در اثر ترکیبی از عوامل ایجاد می شود. ژنتیک، محیط و سلامت روان همگی می توانند در ایجاد اعتیاد به مواد مخدر نقش داشته باشند. ژنتیک می تواند برخی از افراد را نسبت به سایرین در برابر اعتیاد آسیب پذیرتر کند، در حالی که عوامل محیطی مانند فشار همسالان و دسترسی به مواد مخدر می تواند خطر مصرف مواد و اعتیاد را افزایش دهد. مشکلات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب نیز می تواند در ایجاد اعتیاد به مواد مخدر نقش داشته باشد.

درباره درمان افسردگی بعد از ترک شیشه بیشتر بدانید

بهترین راه برای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر چیست؟

بهترین راه برای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر پرهیز کامل از مصرف مواد مخدر است. اگر شما یا شخصی که می شناسید از مواد مخدر استفاده می کند، مهم است که در اسرع وقت کمک بگیرید. آموزش همچنین کلید پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر است. یادگیری در مورد خطرات و عواقب مصرف مواد مخدر می تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد سلامت و رفاه خود بگیرند.

فرق بین اعتیاد و عادت

ریشۀ کلمۀ اعتیاد واژۀ عادت است؛ به همین دلیل بسیاری از مردم این دو کلمه را به اشتباه به جای هم به کار می‌برند. بین عادت داشتن و اعتیاد داشتن تفاوت‌‌های زیادی وجود دارد.

وقتی ما به چیزی یا به رفتاری عادت داریم، معمولاً هنوز می‌توانیم انتخاب کنیم که عادت‌هایمان را تغییر بدهیم. اما وقتی دچار اعتیاد می‌شویم، یعنی دچار وابستگی شده‌ایم. وابستگی تصمیم‌گیری را سخت‌تر می‌کند و قدرت ما را در تصمیم‌گیری منطقی به میزان زیادی کاهش می‌دهد.

عادت‌ها معمولا با سیستم پاداش دادن در زندگی ما به وجود می‌آیند. مثلا فرض کنید ما می‌خواهیم عادت بیدار شدن در صبح زود را در خودمان تقویت کنیم. برای این‌کار ساعت را زنگ می‌گذاریم و به خودمان می‌گوییم که وقتی بلند شویم می‌توانیم برای خودمان قهوه درست کنیم. قهوه خوردن به ما انرژی می‌دهد که روزمان را شروع کنیم و این برای ما یک پاداش محسوب می‌شود و کمک می‌کند که پس از مدتی بیدار شدن در صبح زود در زندگی‌ روزمرۀ ما به یک عادت تبدیل بشود.

بسیاری از عادت‌ها برای ما مفیدند. مثلا ورزش کردن، خوردن غذای سالم، خواب کافی و غیره. اما عادت‌های بد هم وجود دارند و در سیستم عصبی و مغز ما رمزگذاری می‌شوند. اینجاست که اعتیاد می‌تواند شروع بشود.

زمانی ما دچار اعتیاد می‌شویم که بخواهیم به واسطۀ رفتار یا چیزی که برای ما مضر است، احساس خوب را تجربه کنیم؛ و اگر آن را نداشته باشیم احساس گم‌گشتگی می‌کنیم وقتی مغز ما تصور کند که ماده یا رفتاری که در واقعیت زیان‌آور است، برای ما فایده دارد، عادت ما به اعتیاد تبدیل می‌شود.

مثلا فرض کنید که شما عادت داشته باشید بعد از کار یک لیوان نوشیدنی الکلی بنوشید. این کار وقتی در همین حد باقی بماند و اعتدال در آن رعایت شود و شما وابسته‌اش نباشید، برای سلامتی شما زیان جدی ندارد. اما وقتی به یک عادت غیرقابل تغییر و شدید تبدیل شود و میزان آن نیز به تدریج به دو، سه یا تعداد بیشتری لیوان افزایش یابد، سروکلۀ اعتیاد پیدا می‌شود.

اعتیاد ‌می‌تواند تا جایی پیش برود که روابط خانوادگی، شغل و سلامت روانی و جسمی ما را به خطر بیندازد و قدرت انتخاب را از ما سلب کند.

آزمایش طب کار را بیشتر بشناسید.

علائم اعتیاد به مواد مخدر

علائم اعتیاد به مواد مخدر بسته به نوع داروی مصرفی می تواند متفاوت باشد. علائم رایج اعتیاد به مواد مخدر عبارتند از میل شدید به مواد مخدر، ناتوانی در کنترل یا محدود کردن مصرف دارو و ادامه مصرف دارو علیرغم پیامدهای منفی. سایر علائم اعتیاد به مواد مخدر عبارتند از: تغییر در رفتار، مانند دروغ گفتن یا دزدی، تغییر در ظاهر فیزیکی، مانند کاهش وزن یا ظاهر ژولیده، و تغییر در روابط، مانند منزوی شدن از خانواده و دوستان.

بهتر است با علائم اعتیاد به مواد مخدر آشنا شوید تا تشخیص دهید که آیا گرفتار اعتیاد شده‌اید یا نه. کسی که دچار اعتیاد به مواد مخدر شده، نشانه‌های زیر را تجربه می‌کند:

• احساس می‌کند که باید از مواد به صورت منظم استفاده کند؛ یعنی به صورت روزانه، یا حتی چندروز یک‌بار.
• میل شدیدی به مواد مخدر احساس می‌کند و این میل مانع از آن می‌شود که او به چیز دیگری فکر کند.
• با گذشت زمان، احساس می‌کند که نیاز بیشتری به مواد دارد تا سرخوشی و لذت قبل را تجربه کند.
• سعی می‌کند مطمئن شود که به مواد همیشه دسترسی دارد و تهیه‌اش برایش آسان است.
• حتی اگر پول و درآمد کافی ندارد، برای خرید مواد خرج می‌کند و حتی ممکن است برای آن دست به دزدی بزند.
• با وجود اینکه مواد مخدر به او آسیب‌های جسمی و روانی وارد می‌کند، به مصرف آن ادامه می‌دهد.
• به دلیل مصرف مواد مخدر تعهدات کاری خودش را انجام نمی‌دهد.
• تحت تأثیرمصرف مواد مخدر دست به کارهای خطرناک می‌زند، برای مثال به صورت خطرناکی رانندگی می‌کند.
• وقتی مصرف مواد را قطع می‌کند، دچار علائم ترک می‌شود.

درباره  آزمایش اعتیاد ازدواج بیشتر بدانید

انواع مواد مخدر و نشانه های اعتیاد به آن‌ها

انواع مواد مخدر به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- مواد مخدر کندکننده یا آرام‌بخش: آرام‌بخش‌هایی مثل والیوم، شاهدانه، کتامین و مواد افیونی مثل هروئین و مورفین و کدئین

این مواد عملکرد سیستم عصبی مرکزی را پایین می‌آورند؛ یعنی پیام‌هایی را که بین مغز و بدن ردوبدل می‌شود، کاهش می‌دهند. تأثیراتی که این مواد روی بدن فرد می‌‎گذارند، عبارتند از:

• تمرکز و هماهنگی شما را کاهش می‌دهند.
• توانایی شما را برای پاسخ دادن به آنچه اطرافتان اتفاق می‌افتد، کاهش می‌دهند.
• دوزهای پایین این مواد باعث ایجاد آرامش در فرد می‌شود.
• دوزهای بالا باعث خواب‌آلودگی و تهوع و حتی بیهوشی و مرگ می‌شود. درباره قرص ریتالین و مصرف این داروی شب امتحان بیشتر بدانید و این مطلب را مطالعه کنید.

2- مواد مخدر توهم‌زا: انواع مواد مخدر روان‌گردان مثل مسکالین، سیلوسایبین (قارچ جادویی)، ال‌اس‌دی (LSD) و غیره.

بعضی از مواد توهم زا از گیاهان به دست می‌آیند و بعضی دیگر در آزمایشگاه ساخته می‌شوند. این مواد ادراک فرد را از دنیای بیرونی تغییر می‌دهند و پیام‌های بین مغز و بدن را سرعت می‌بخشند. تأثیر مواد توهم‌زا به شرح زیر است:

• بر حواس فرد تأثیر می‌گذارند و آن‌ها را تحریف می‌کنند؛ یعنی دیدن و شنیدن و چشیدن و بویایی فرد را تغییر می‌دهند. برای مثال در نظر فردی که مواد مصرف کرده صداها و رنگ‌ها شکل متفاوتی از واقعیت دارند؛ یا فرد چیزهایی را می‌بیند یا می‌شوند که در واقعیت وجود ندارند.
• درک فرد را از زمان تغییر می‌دهند، برای مثال ممکن است برای او چند دقیقه چند ساعت به نظر برسد.
• دوز کم می‌تواند باعث بی‌حسی و سرگیجه بشود.
• دوز بالا می‌تواند باعث توهم، از دست دادن حافظه و پریشانی یا حتی پارانویا و پرخاشگری و هراس بشود.
• می توانند باعث احساس شناور بودن، بی‌حسی، گیجی، بی نظمی یا سرگیجه شوند.

دربارۀ عوارض گل بیشتر بدانید.

3- محرک‌ها: آمفتامین‌هایی مثل متامفتامین، کاتینون، افدرین و اکستازی یا مادۀ مخدر یخ

مواد مخدر محرک هم پیام‌های بین بدن و مغز را سریع‌تر می‌کنند و باعث می‌شوند:

• ضربان قلب افزایش پیدا کند.
• فشار خون بالا برود.
• دمای بدن بالا برود و حتی باعث گرمازدگی بشود.
• اشتهای فرد زیاد بشود.
• فرد دچار بی‌خوابی شود.
• فرد احساس بیداری و هوشیاری و انرژی زیاد و اعتماد به‌نفس می‌‌کند.
• دوزهای بالا ممکن است فرد را دچار اضطراب، هراس، پارانویا و تشنج کند.

دربارۀ علائم مصرف شیشه بخوانید.

راه های مدیریت بیماری اعتیاد به مواد مخدر

موثرترین راه برای مدیریت اعتیاد به مواد مخدر، کمک گرفتن از متخصص است. درمان اعتیاد به مواد مخدر معمولاً شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی و همچنین تغییر سبک زندگی و حمایت خانواده و دوستان است. مهم است که به خاطر داشته باشید که بهبودی از اعتیاد به مواد مخدر یک فرآیند طولانی است و برای دستیابی به موفقیت طولانی مدت، صبور بودن و پایداری اهمیت دارد.

نحوه تشخیص بیماری اعتیاد به مواد مخدر

اعتیاد به مواد مخدر بر اساس ارزیابی جامع سلامت جسمی و روانی فرد تشخیص داده می شود. یک مشاوره ترک اعتیاد آنلاین یا متخصص سلامت روان سوالاتی در مورد مصرف مواد مخدر، سابقه خانوادگی و سلامت روان فرد می پرسد تا مشخص کند آیا اعتیاد به مواد مخدر وجود دارد یا خیر. پزشک همچنین ممکن است معاینات فیزیکی و آزمایش‌های آزمایشگاهی را برای رد هرگونه شرایط سلامت جسمی یا روانی که ممکن است در مصرف دارو نقش داشته باشد، انجام دهد.

راه‌های درمان اعتیاد به مواد مخدر

درمان اعتیاد به مواد مخدر معمولاً شامل ترکیبی از دارو و روان درمانی است. می توان از دارو برای کمک به کاهش هوس و علائم ترک استفاده کرد، در حالی که روان درمانی می تواند به فرد کمک کند تا علل زمینه ای اعتیاد به مواد مخدر خود را شناسایی کرده و به آنها رسیدگی کند. درمان اعتیاد به مواد مخدر همچنین می‌تواند شامل گروه‌های حمایتی و تغییرات سبک زندگی، مانند اجتناب از محرک‌ها و توسعه مهارت‌های مقابله‌ای سالم باشد.

اعتیاد کاملا قابل درمان است؛ اما فرایند درمان آن بلندمدت است. اعتیاد یک بیماری مزمن است و فرد نمی‌تواند با یک تصمیم ساده ظرف چندروز مصرف مواد را برای همیشه کنار بگذارد. او نیازمند یک مراقبت بلند مدت است. فرد برای ترک اعتیاد باید سه قدم بزرگ بردارد:

• مصرف مواد را متوقف کند.
• از مصرف مواد دور بماند و به آن بازنگردد.
• به خانواده و جامعه بازگردد و نقش سازنده‌ای در آن‌ها داشته باشد.

همان‌طور که گفتیم پژوهشگران همچنان روی روش‌های درمان و ترک اعتیاد کار می‌کنند. بر اساس یافته‌های آنها درمان اعتیاد اصولی دارد:

• سم‌زدایی تنها قدم اول درمان است، و برای ترک اعتیاد کافی نیست.
• افراد مختلف به روش‌های مختلفی برای درمان نیاز دارند. یک روش واحد برای همه مناسب نیست.
• درمان شامل ترکیبی از روش‌های درمانی پزشکی و روان‌شناختی است. فرد باید به طور هم‌زمان هم رفتاردرمانی شود و هم از مراقبت‌های پزشکی و دارو درمانی برخوردار باشد.
• اگر فرد اختلالات روانی دیگری دارد، مثلا اضطراب یا افسردگی، باید حتما درمان شود.
• فرد باید از نظر وجود بیماری‌های جسمی دیگر مثل ایدز، هپاتیت و سایر بیماری‌های عفونی ارزیابی شود، و در صورت وجود بیماری درمان شود.
• فرد باید دربارۀ بیماری‌های یادشده آموزش ببیند تا هم از ابتلای خودش جلوگیری کند، و هم در صورت بیمار بودن بیماری را به دیگران منتقل نکند.
• مصرف دارو باید در تمام فرایند درمان تحت نظر پزشک باشد و کنترل شود.
• برنامۀ درمانی در طول مسیر باید دائما مورد بازنگری قرار گیرد و در صورت نیاز اصلاح شود.

 

در مجموع، درمان اعتیاد نیازمند ترکیبی از روش‌ها به شرح زیر است:

• مشاوره برای رفتاردرمانی
• دارو درمانی
• روان درمانی برای کنترل مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب
• پیگیری بلندمدت برای جلوگیری از بازگشت مجدد اعتیاد

درمان دارویی برای بیماری اعتیاد به مواد مخدر

نوع دارویی که برای درمان اعتیاد به مواد مخدر استفاده می شود به نوع داروی مورد استفاده بستگی دارد. برای مثال می توان از داروهایی مانند بوپرنورفین، نالترکسون و متادون برای درمان اعتیاد به مواد افیونی استفاده کرد. از داروهای دیگر مانند دی سولفیرام و آکامپروسات می توان برای درمان اعتیاد به الکل یا بیماری الکولیسم استفاده کرد. توجه به این نکته مهم است که داروها فقط باید همراه با روان درمانی و سایر اشکال درمان استفاده شوند.

درمان های خانگی برای بیماری اعتیاد به مواد مخدر

هیچ درمان خانگی برای اعتیاد به مواد مخدر وجود ندارد، زیرا این یک بیماری جدی و پیچیده است که نیاز به کمک حرفه ای دارد. با این حال، برخی تغییرات در شیوه زندگی وجود دارد که می تواند به مدیریت علائم اعتیاد به مواد مخدر کمک کند. این موارد شامل اجتناب از محرک‌ها، مانند افراد، مکان‌ها یا فعالیت‌های مرتبط با مصرف مواد مخدر، خوردن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی است.

بهترین پزشک برای ترک اعتیاد به مواد مخدر

اگر شما یا شخصی که می شناسید با اعتیاد به مواد مخدر دست و پنجه نرم می کنید، مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشید. یک پزشک یا متخصص سلامت روان می تواند یک ارزیابی جامع ارائه دهد و یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای فرد ایجاد کند. درمان اعتیاد به مواد مخدر معمولاً شامل ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی و همچنین تغییر سبک زندگی و حمایت خانواده و دوستان است.

درواقع اگر دچار اعتیاد هستید، یا اگر عزیزانتان گرفتار آن هستند، سرزنش و احساس گناه را کنار بگذارید. اعتیاد مثل هر بیماری دیگری قابل درمان است و فردی که به آن دچار شده حق برخورداری از خدمات باکیفیت درمانی را دارد. پیشنهاد می‌دهیم مشاوره ترک اعتیاد آنلاین را امتحان کنید. این مشاوره فرصت خوبی است تا در فضای امن خانه، در سامانه‌ای که اطلاعات شما محرمانه باقی می‌ماند، بدون ترس از قضاوت دیگران، قدم اول را برای کمک به خود یا عزیزانتان بردارید.

 

“مراقبت از سلامت فردی یک امر مهم انسانیست، زیرا بر فرصت‌های ما برای پیگیری اهداف زندگی تأثیر مستقیم دارد؛ درد و رنج را کاهش داده و شرایط مورد نیاز برای برنامه ریزی درباره آینده را فراهم می‌کند. «حال» با شعار حال خوب برای همه شکل گرفت تا خدمات پزشکی به شکلی کامل و جامع در اختیار همه افراد قرار بگیرد”

 

منابع:

https://www.nhs.uk/

https://nida.nih.gov/

https://my.clevelandclinic.org/

https://www.everydayhealth.com