پانسمان زخم در منزل / نحوه تعویض پانسمان زخم جراحی

پانسمان زخم در منزل از مهم‌ترین مراحل مراقبت از زخم و از تکنیک‌های اساسی کمک‌های اولیه است که می‌تواند مانع بروز عفونت و انتقال آن شود. علاوه بر این، با محافظت از ناحیه زخم‌شده و عدم تماس آن با نواحی دیگر، به بهبود سریع‌تر زخم کمک می‌کند. زخم‌ها به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند و برخی از آن‌ها با توجه به عمق  زخم و شدت آن، ممکن است به پانسمان نیاز داشته باشند. برای انجام پانسمان زخم در منزل می‌توانید از بخش خدمات پرستاری در منزل استفاده کنید و قسمت پانسمان در منزل را انتخاب کنید.

درخواست پانسمان زخم در منزل

پانسمان زخم یک عمل تخصصی است که باید توسط مراقبان بهداشتی از جمله پرستاران انجام شود. البته در افرادی که نیاز به تعویض مداوم پانسمان دارند، یکی از اعضای خانواده هم می‌تواند با آموزش مناسب اقدام به این کار کند. از آن‌جا که ممکن است مراجعه هر روزه به مراکز درمانی برای تعویض پانسمان کاری سخت، زمان‌بر و پرهزینه باشد، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند آن را در منزل انجام دهند. اگر به دنبال یک راهکار خوب و تخصصی برای تعویض پانسمان زخم در منزل هستید، مطالعه این مقاله می‌تواند اطلاعات مناسبی در اختیار شما قرار دهد.

مراحل پانسمان زخم در منزل

زخم‌ باز به هر نوع زخم، بریدگی یا سوراخ در پوست گفته می‌شود که لایه‌های عمیق‌تر پوست را در معرض دید قرار می‌دهد. این زخم‌ها شامل انواع سوختگی، پارگی، سائیدگی یا خراش شدید و قطع عضو هستند. مراقبت  از این زخم‌ها و پانسمان آن‌ها بسیار مهم است و هر نوع بی‌توجهی نسبت به این کار می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی مثل عفونت‌های شدید و… شود. فرقی نمی‌کند زخم باز در اثر برخورد گلوله ایجاد شده یا افتادن کودک از روی دوچرخه؛ در هر صورت اصول پانسمان زخم یکی است. مراحل انجام پانسمان زخم باز عبارتند از:

شست‌وشوی دست‌ها

پیش از بازکردن پانسمان و تمیزکردن زخم لازم است دست خود را به خوبی با آب و صابون بشوئید. اگر دستکش دارید، پوشیدن آن می‌تواند باعث شود که پانسمان ایمن‌تری داشته باشید. از تماس دست یا وسایل آلوده به زخم جدا خودداری کنید.

خشک کردن زخم

سطح روی زخم باز را با پدهای گاز تمیز که کاملا استریل هستند، پاک کنید. اگر هم‌چنان زخم خونریزی‌دهنده است، لازم است با فشاردادن آهسته چند عدد گاز استریل بر روی آن، تا توقف خونریزی صبر کنید.

تمیزکردن زخم

برای شست‌و‌شوی زخم با تجویز پزشک یا پرستار می‌توانید از محلول‌های شست‌و‌شو دهنده حاوی ترکیبات صابونی ملایم یا پراکسید هیدروژن و… استفاده کنید. هرگز از الکل برای این کار استفاده نکنید؛ چون سوزش بسیار شدیدی در زخم‌های باز ایجاد می‌کند.

پاک کردن محل زخم

پس از شست‌و‌شو حتما ناحیه زخم را با چند گاز استریل به خوبی خشک کنید و از مالش یا کشیدن گازها بر روی زخم خودداری کنید.

بستن و پانسمان زخم

برای بستن زخم لازم است از بانداژ یا گاز و نوار طبی استفاده کنید. هرگز چسب یا پوشش‌های چسبنده روی زخم باز قرار ندهید و با دست آلوده اقدام به بستن آن نکنید. بانداژ نباید خیلی سفت باشد. اگر از شدت بستن آن مطمئن نیستید می‌توانید از بیمار بپرسید که آیا احساس فشار روی زخم دارد یا خیر.

درباره کشیدن بخیه در منزل بیشتر بدانید

مزایای پانسمان زخم در منزل

پانسمان زخم در منزل به مراحل درمان و نگهداری از بیمار در منزل کمک می‌کند. در واقع این کار شما را از مراجعه روزانه به مراکز درمانی با هدف تعویض پانسمان و شست‌و‌شوی زخم بی‌نیاز می‌کند. از سوی دیگر، حمل و نقل و انتقال برخی از بیماران به ویژه کسانی که دارای زخم‌ها و شکستگی‌های جدی هستند، سالمند یا کودک هستند یا وزن زیادی دارند، کار بسیار سختی خواهد بود.

در چنین شرایطی انجام پانسمان در منزل بهترین و ساده‌ترین راه برای کاهش مشکلات و دشواری‌های انتقال بیمار به بیمارستان است. البته باید به این نکته توجه کنید که پانسمان زخم کاری نیست که هر کسی بتواند به راحتی از پس انجام آن برآید. این کار نیاز به دانش تخصصی دارد و شما می‌توانید برای این کار از مراکزی که  خدمات پرستاری در منزل از جمله پانسمان زخم‌ها را ارائه می‌کنند کمک بگیرید. انجام پانسمان زخم در منزل مزایایی دارد که عبارتند از:

• عدم نیاز به خروج از منزل. در واقع با این کار دیگر نیازی به تعویض لباس، تحت فشار قراردادن زخم‌ها، جابه‌جا شدن و… نیست
• عدم نیاز به حضور در محیط مراکز درمانی و منتظر ماندن در صف انتظار برای تعویض پانسمان
• تمیز نگه‌داشتن زخم و جلوگیری از ابتلا به عفونت
• کاهش احتمال انتقال عفونت‌های بیمارستانی در بیماران دارای زخم‌های شدید مثل سوختگی و…
• پیشگیری از احتمال آسیب‌زدن به زخم و خطر گسترش یا بدترشدن آن
• امکان تعویض آسان پانسمان بیمارانی که نیاز به استراحت مطلق دارند و نباید از جای خود تکان بخورند
• تعویض پانسمان به صورت حرفه‌ای و با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی توسط پرستار آموزش‌دیده و متخصص
• امکان آموزش اعضای خانواده و مشارکت آن‌ها در کمک به مراحل پانسمان زخم در منزل
• امکان بررسی تخصصی زخم و ارجاع به پزشک در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی و خطرناک در زخم

بیشتر بدانید: بهترین کرم برای جای سوختگی لیزر

پانسمان زخم در منزل با عسل

قرن‌هاست که مردم جهان از عسل به عنوان روشی برای پانسمان زخم‌ها استفاده می‌کنند. این راهکار طب سنتی در سال‌های اخیر توسط محققان علوم پزشکی مورد ارزیابی قرار گرفته و مشخص شده است که استفاده از عسل به عنوان پانسمان بیولوژیکی زخم‌ها می‌تواند به تسریع روند بهبودی آن‌ها کمک کند.

البته استفاده از عسل برای پانسمان زخم در منزل باید با مشورت پزشک یا پرستار انجام شوند و توصیه می‌شود که هرگز خودسرانه از این ماده استفاده نکنید. عسل در برخی افراد باعث واکنش‌های آلرژیک می‌شود و ممکن است شما را به دردسر بیندازد.

فواید عسل برای بهبود زخم‌ها

به طور کلی فواید عسل برای بهبود زخم‌ها را می‌توان با توجه به نکات زیر تشریح کرد:

• عسل خاصیت ضدباکتریایی دارد

عسل طبیعی یکی از بهترین ترکیبات آنتی بیوتیک است. به همین دلیل، استفاده از آن به عنوان پانسمان زخم می‌تواند فعالیت باکتری‌های اثرگذار بر روی زخم‌ها مثل استافیلوکوکوس را متوقف کند و نقش پیشگیرانه در مقابل ابتلا به عفونت داشته باشد.

• PH عسل اسیدی است

عسل دارای PH کم‌تر از ۵/۴ است و همین خاصیت اسیدی آن باعث می‌شود تا پس از قرارگرفتن بر روی زخم‌ها، جریان خون را به آزادسازی اکسیژن تشویق کند. این موضوع می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کند. علاوه بر این، عسل یک ماده اسیدی است که بر فعالیت پروتئازها تاثیر منفی می‌گذارد و عملکرد آن‌ها را کندکردن بهبودی زخم‌ها مختل می‌کند.

• گلوکز عسل خاصیت اسمزی دارد

گلوکز موجود در عسل دارای خاصیت اسمزی است؛ یعنی با خارج‌کردن آب از بافت‌های آسیب‌دیده، باعث کاهش تورم و افزایش جریان لنف برای بهبود زخم می‌شود. این ویژگی عسل به توقف فعالیت‌ باکتری‌های مزاحم و آلوده‌کننده زخم هم کمک می‌کند.

نحوه تعویض پانسمان زخم جراحی

پزشکان بعد از انجام برخی از انواع جراحی‌های باز مثل عمل آپاندیس، زایمان سزارین و…، لایه‌های مختلف پوست را به هم می‌چسبانند و آن را بخیه می‌زنند. جای بخیه که به عنوان جای زخم جراحی در نظر گرفته می‌شود، نیاز به مراقبت و پانسمان دارد تا فرآیند ترمیم به سرعت انجام شود.

معمولا اولین دفعات تعویض پانسمان در بیمارستان و توسط پرستار انجام می‌شود. اما بعد از ترخیص از بیمارستان، لازم است این کار را در خانه به تنهایی یا از طریق دریافت خدمات پرستاری در منزل انجام دهید. در هر صورت انجام پانسمان زخم در منزل شامل مراحل زیر است:

• شست‌و‌شوی کامل دست‌ها با آب و صابون و خشک‌کردن آن در معرض هوا، بدون تماس با حوله و دستمال
• جدا کردن پانسمان قبلی با دست‌های تمیز و به آرامی
• شست‌و‌شوی محل زخم با محلول توصیه شده توسط پزشک مثل سرم شست‌و‌شو، بتادین و…
• خشک‌کردن محل زخم با آرامش و از طریق قرار دادن و برداشتن آهسته گاز استریل روی زخم
• قراردادن پانسمان جدید روی محل زخم و بستن آن

نحوه شستشو و پانسمان زخم دیابتی

زخم‌های‌ دیابتی از جمله زخم‌های جدی و خطرناکی هستند که در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد بیماران مبتلا به دیابت روی می‌دهند. به طور کلی روند درمان هر نوع زخم در بیماران مبتلا به دیابت کاهش می‌یابد؛ به همین دلیل عدم توجه به درمان و پانسمان این زخم‌ها باعث گسترش زخم و عفونت می‌شود و در نهایت ممکن است به از دست دادن بخشی از پای بیمار یا کل آن منجر شود.

به دلیل اهمیت درمان زخم پای دیابتی، امروزه پانسمان‌های مخصوصی برای استفاده آسان این بیماران طراحی و تولید شده است تا شانس درمان سریع این زخم‌ها را افزایش دهند. این پانسمان‌ها علاوه بر تسریع بهبودی زخم، باعث کاهش درد، جلوگیری از آلوده‌شدن ناحیه زخمی، تامین رطوبت مورد نیاز برای بهبود زخم و… می‌شوند. البته قبل از پانسمان زخم دیابتی با هر نوع وسیله‌ای، لازم است شست‌و‌شوی مناسبی انجام شود که کل این فرآیند شامل مراحل زیر است:

• برداشتن پانسمان قبلی به آرامی و بدون آسیب‌زدن به بافت در حال ترمیم زخم. می‌توانید برای جداشدن راحت‌تر چسب زخم یا پانسمان، اطراف آن را کمی مرطوب کنید
• شست‌و‌شوی زخم دیابتی توسط آب تمیز یا یک محلول ضدعفونی‌کننده مثل سالین نرمال. اگر زخم بزرگ است یک ظرف زیر پای بیمار بگذارید و آب یا محلول را روی زخم بریزید؛ اما در صورت کوچک بودن آن می‌توانید با یک گاز استریل یا سواب‌های مخصوص، زخم را به محلول آغشته و تمیز کنید
• برای خشک کردن زخم از جریان آزاد هوا یا قراردادن گاز استریل روی زخم استفاده کنید
• اگر پزشک برای تسریع بهبود زخم بیمار یا جلوگیری از عفونت، کرم یا پماد تجویز کرده است، پس از خشک کردن با دست کاملا تمیز یا دستکش استریل، پماد را بر روی زخم بمالید
• برای قراردادن پانسمان روی زخم دیابتی باید حتما دست‌ها ضدعفونی شده باشند
• از تماس پوشش بیرونی پانسمان یا چسب با سطح زخم جدا خودداری کنید و پس از قراردادن پانسمان روی محل زخم، نواحی اطراف آن را هم تمیز کنید

پانسمان زخم بستر

برخی افراد که به دلایل مختلف مثل نیاز به استراحت مطلق یا ناتوانی در جابه‌جایی اندام‌ها، برای مدت طولانی به شکل ثابت و در یک وضعیت مشخص می‌مانند، با مشکلی به نام زخم بستر مواجه می‌شوند. زخم بستر با توجه به نحوه درازکشیدن بیمار ممکن است در بخش‌های مختلف بدن مثل استخوان‌ کتف، پاشنه پا، قسمت بالای بین باسن، استخوان کنار لگن و پشت سر و… ایجاد می‌شود. البته می‌توانید درباره پماد کالاندولا و فواید آن در ترمیم زخم بستر این مطلب را نیز مطالعه کنید.

این زخم‌‌ها درجات مختلفی دارند و هر چه زودتر تشخیص داده شوند، درمان آن‌ها آسان‌تر و سریع‌تر است. بهترین راهکار برای پیشگیری از چنین زخم‌هایی، جابه‌جایی مداوم بیمار هر یک تا دو ساعت یک بار، کمک گرفتن از بالش‌های حمایتی و استفاده از تشک‌ها و ملحفه‌های مخصوص است. اما در صورتی که بیمار شما با چنین زخم‌هایی مواجه شد، لازم است زخم‌ها را فورا پانسمان کنید. به طور کلی پانسمان زخم بستر به شکل زیر انجام می‌شود:

• هر روز پوست زخمی را با آب ولرم و صابون ملایم بشويید و خشک کنید
• در صورت تجویز پزشک از لوسیون‌ها یا پودرهای مخصوص برای تنظیم رطوبت پوست استفاده کنید
• از چسب‌های مخصوص زخم بستر برای عدم تماس ناحیه زخمی با لباس یا ملحفه بیمار استفاده کنید. این چسب‌ها باعث سرعت‌بخشیدن به ترمیم زخم می‌شوند. در صورتی که چنین زخم‌هایی در دسترس نیست می‌توانید از گاز استریل و باندهای مخصوص که رطوبت پوست را زیاد جذب نمی‌کنند، کمک بگیرید. در هر صورت در هنگام پانسمان باید دست‌های شما تمیز و ضدعفونی‌شده باشد

پانسمان زخم بستر در منزل

زخم بستر از جمله زخم‌های جدی و خطرناک است که در اثر تشدید، ممکن است به از بین رفتن بافت بدن منجر شود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و پانسمان مناسب آن بهترین راهکار برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط است. اگر توانایی و تجربه کافی در این زمینه ندارید، می‌توانید از خدمات پانسمان در منزل توسط پرستاران مجرب کمک بگیرید.

این خدمات که توسط سامانه حال در اختیار شما قرار می‌گیرد، باعث می‌شود تا بتوانید بدون نیاز به جابه‌جایی بیمار و انتقال او به مراکز درمانی، در محیط امن و راحت منزل خود، بهترین خدمات پرستاری را دریافت کنید. پرستاران مجرب حال پس از بررسی زخم و در صورت نیاز به درمان‌های بیش‌تر می‌توانند بیمار را به مراکز درمانی ارجاع دهند.

علاوه بر این، شما می‌توانید از راهنمایی پرستاری که برای پانسمان زخم در منزل مراجعه کرده است، برای انتخاب بهترین نوع پانسمان مخصوص زخم بستر و راهکارهای لازم برای سرعت‌بخشیدن به روند درمان آن کمک بگیرید.

پانسمان کیست مویی

پزشکان برای درمان کیست مویی از روش‌های جراحی باز و بسته استفاده می‌کنند. در روش باز، از بخیه برای بستن ناحیه جراحی شده استفاده نمی‌شود و زخم به تدریج و خودبه‌خود ترمیم پیدا می‌کند. این روش به دلیل بازبودن زخم، نیاز به مراقبت‌های زیادی دارد و لازم است هر روز پانسمان آن عوض شود.

اما در روش بسته که زخم با استفاده از بخیه بسته می‌شود، شما فقط نیاز به مراقبت از محل زخم و تمیز نگه‌داشتن محل بخیه دارید. درمان کیست مویی با لیزر هم اصلا هیچ ردی از عمل ندارد و پوست بیمار به سرعت به حالت عادی برمی‌گردد.

اگر پزشک برای درمان کیست مویی شما روش اول یعنی جراحی باز را انتخاب کند، باید برای مراقبت از آن تا زمان ترمیم زخم آموزش ببینید. این روش جراحی برای شما که تنها زندگی می‌کنید یا کسی در نزدیکی‌تان برای مراقبت حضور ندارد، می‌توان دردسرساز باشد؛ چون فرآیند ترمیم این زخم‌ها بسته به سرعت بهبودی بین دو تا سه ماه زمان می‌برد.

اما با خدمات پرستاری در منزل، اصلا نباید نگران باشید. شما می‌توانید با استفاده از این خدمات، بدون نیاز به مراجعه حضوری به مراکز درمانی و منتظر ماندن در نوبت برای تعویض پانسمان، به راحتی در خانه خودتان و توسط کارشناسان حرفه‌ای پرستاری این کار را انجام دهید. مراحلی که برای تعویض پانسمان کیست مویی در خانه انجام می‌شود شامل مراحل زیر است:

• شست‌و‌شوی کامل زخم با محلول مخصوص شست‌و‌شو
• بررسی وضعیت زخم از نظر التهاب، عفونت و خونریزی
• قراردادن گاز استریل مرطوب در محل زخم

کلام پایانی

پوست اولین و مهم‌ترین لایه دفاعی بدن برای مقابله با عوامل بیماری‌زا مثل میکروب‌ها و باکتری‌ها است. هر نوع آسیب که این بخش را تضعیف کند، می‌تواند زمینه آلودگی بدن به مشکلات جدی و عفونت‌ها را افزایش دهد. به همین دلیل پانسمان زخم در منزل و نحوه مراقبت از آن تا بهبودی کامل عملی بسیار مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد. اگر برای پانسمان زخم خود به کمک نیاز دارید، اما توانایی یا زمان کافی برای حضور در مراکز درمانی ندارید، می‌توانید همین حالا برای استفاده از خدمات پزشکی در منزل حال ثبت نام کنید و این خدمات را در سریع‌تری زمان ممکن و با بهترین کیفیت در خانه خودتان دریافت کنید.

منابع

https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000040.htm

https://www.verywellhealth.com/surgical-bandage-change-instructions-3156920

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470199/#:~:text=Protect%20the%20wound%20from%20the,Promote%20wound%20healing

سوالات متداول