آزمایش تراکم استخوان / نحوه انجام تست تراکم استخوان

آزمایش تراکم استخوان راهی سریع و بدون درد برای اندازه گیری استحکام و سلامت استخوان های شماست و کمک می‌کند تا در صورت داشتن پوکی استخوان، آن را پیش بینی هم می‌کند. از بخش آزمایش در منزل مجموعه “حال” و یا بخش سلامت در اپلیکیشن آپ می‌توانید انواع آزمایشات را ثبت درخواست کرده و در خانه خودتان تمامی آزمایشات خون را انجام دهید.

آزمایش تراکم استخوان برای چیست؟

آزمایش تراکم استخوان برای اندازه گیری تراکم معدنی استخوان (BMD) استفاده می شود. این تست مشخص می‌کند که آیا استخوان های شما نازک شده یا جرم خود را از دست داده که همین موضوع می‌تواند خطر پوکی استخوان و شکستگی را افزایش دهد. این آزمایش معمولاً برای افراد بالای 65 سال و همچنین افرادی که عوامل خطر خاصی مانند سابقه خانوادگی پوکی استخوان، یائسگی زودرس، سیگار کشیدن را دارند، توصیه می شود.

این آزمایش میزان مواد معدنی استخوان را در دو ناحیه بدن اندازه گیری می کند: لگن و ستون فقرات. سپس از این اطلاعات برای محاسبه امتیاز BMD شما استفاده می شود که با میانگین نمرات BMD برای افراد در سن، جنس و قد شما مقایسه می شود.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان وضعیتی است که در آن استخوان‌ها ضعیف و شکننده می‌شوند و آن ها را مستعد شکستگی می‌کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که بدن استخوان زیادی از دست می دهد، استخوان بسیار کمی می سازد یا هر دو مورد. در نتیجه، استخوان‌ها نازک‌تر و شکننده‌تر می‌شوند و خطر شکستگی را افزایش می‌دهند. پوکی استخوان می تواند هر فردی را درگیر کند، اما در افراد مسن، به ویژه زنان پس از یائسگی، شایع تر است.

عوامل متعددی در ایجاد پوکی استخوان نقش دارند، از جمله ژنتیک، عدم تعادل هورمونی، رژیم غذایی نامناسب، عدم ورزش و برخی داروها. برخی از شرایط پزشکی مانند آرتریت روماتوئید و بیماری کرون نیز می توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. علاوه بر این، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و سبک زندگی کم تحرک همگی می توانند در پیشرفت این بیماری نقش داشته باشند.

علائم پوکی استخوان را بیشتر بشناسید.

خطرات کم بودن تراکم استخوان چیست؟

تراکم پایین استخوان می تواند خطر شکستگی را افزایش دهد اما موارد دیگری نیز وجود دارند که باید در نظر بگیرید:

• افزایش خطر شکستگی: تراکم پایین استخوان می تواند استخوان ها را شکننده تر و مستعد شکستگی کند، به خصوص در لگن، ستون فقرات و مچ دست.
• پوکی استخوان: تراکم استخوان پایین یک عامل خطر اصلی برای پوکی استخوان است، وضعیتی که با استخوان‌های ضعیف و شکننده مشخص می‌شود که می‌تواند منجر به شکستگی شود.
• استئوپنی: استئوپنی وضعیتی است که در آن تراکم استخوان کمتر از حد طبیعی است اما به اندازه کافی پایین نیست که به عنوان پوکی استخوان طبقه بندی شود. با این حال، همچنان می تواند خطر شکستگی را افزایش دهد.
• تحرک محدود: شکستگی های ناشی از تراکم استخوان کم می تواند تحرک را محدود کند و منجر به از دست دادن استقلال شود.
• درد مزمن: شکستگی های ناشی از تراکم پایین استخوان می تواند باعث درد و ناراحتی مزمن شود.
• کاهش کیفیت زندگی: تراکم استخوان پایین می تواند کیفیت زندگی افراد را با محدود کردن توانایی آنها در انجام فعالیت های روزانه و شرکت در رویدادهای اجتماعی تحت تاثیر قرار دهد.
• افزایش هزینه های پزشکی: شکستگی های ناشی از تراکم استخوان پایین می تواند منجر به افزایش هزینه های مراقبت های بهداشتی به دلیل بستری شدن در بیمارستان، جراحی و توانبخشی شود.

انواع سرطان استخوان را بشناسید.

اسکن سنجش تراکم استخوان یا BMD چیست؟

اسکن تراکم استخوان که به عنوان آزمایش BMD (تراکم مواد معدنی استخوان) نیز شناخته می شود، یک آزمایش سریع و بدون درد است که تراکم استخوان های شما را اندازه گیری می کند.

اگر فاکتورهای خطر پوکی استخوان یا توده استخوانی کم دارید، ممکن است پزشک آزمایش BMD را توصیه کند که حتما به دلیل سن، سابقه خانوادگی یا عوامل دیگر باشد. این آزمایش معمولا بر روی ستون فقرات، باسن یا مچ دست انجام می شود و تنها چند دقیقه طول می کشد.

اگر BMD شما طبیعی است، پس یعنی استخوان های شما قوی و سالم هستند. اما اگر BMD شما کمتر از حد معمول باشد، می‌تواند نشان دهنده پوکی استخوان یا توده استخوانی کم باشد. با این حال نگران نباشید – این بدان معنا نیست که شما قطعاً به پوکی استخوان مبتلا خواهید شد. این فقط به این معنی است که شما باید از استخوان های خود مراقبت بیشتری کنید تا آنها را قوی و سالم نگه دارید.

اما نکته جالب اینجاست که آزمایش تراکم استخوان به پیش بینی خطر شکستگی کمک می‌کند!. بله درست است؛ با اندازه‌گیری تراکم استخوان، پزشک می‌تواند تصور بهتری درباره اینکه آیا در معرض خطر شکستگی استخوان هستید یا خیر برسد.

هزینه آزمایش تراکم استخوان 1402

لطفاً توجه داشته باشید که هزینه تخمینی آزمایش تراکم استخوان که ما ارائه می‌دهیم یک مقدار تقریبی است و ممکن است بسته به آزمایشگاه خاصی که انتخاب می‌کنید و پوشش بیمه درمانی شما متفاوت باشد. قیمت فعلی اندازه گیری تراکم استخوان کامل بدن بدون احتساب هزینه اضافی حدود یکمیلیون و سیصد هزار تومان است اما در صورت استفاده از بیمه تکمیلی و یا بیمه های درمان یاین هزین کاهش خواهد یافت. البته به خاطر داشته باشید که به علت وضعیت ارز و مشکلات اقتصادی در کشور، این رفم در معرض تغییر بوده و برای اطمینان از هزینه آزمایش تراکم استخوان می‌توانید با پشتیبانی تماس گرفته و یا در بخش آزمایش در منزل قیمت آن را مشاهده و در صورت تمایل، ثبت درخواست کنید و این آزمایش را در منزل انجام دهید.

سنجش تراکم استخوان اطفال

اندازه گیری تراکم استخوان کودکان یک جنبه حیاتی از سلامت و رشد کلی آنها است. زیرا به تعیین استحکام و تراکم استخوان‌های آن‌ها کمک می‌کند، که نقش حیاتی در حمایت از رشد آن‌ها و محافظت از آن‌ها در برابر آسیب‌ها ایفا می‌کند. تست تراکم استخوان در کودکان شامل ارزیابی میزان مواد معدنی در استخوان‌های آنها و در درجه اول کلسیم و فسفر است.

یکی از روش های رایج برای اندازه گیری تراکم استخوان کودکان، سنجش جذب اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA) نام دارد. DXA یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است که از اشعه ایکس با دوز کم برای اندازه گیری محتوای مواد معدنی در نواحی خاصی از بدن، معمولاً ستون فقرات، باسن یا ساعد استفاده می کند.

تراکم استخوان کودکان تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، تغذیه، سطح فعالیت بدنی و سلامت کلی است و مصرف کافی کلسیم و ویتامین D، همراه با ورزش منظم، برای رشد بهینه تراکم استخوان ضروری است.

توجه به این نکته مهم است که اندازه گیری تراکم استخوان در کودکان باید با احتیاط تفسیر شود و به همین دلیل بهتر است از یک دکتر اطفال آنلاین کمک بگیرید زیرا تراکم استخوان آنها به طور طبیعی در طول زمان افزایش می یابد. بنابراین، نتایج باید در زمینه سن، جنسیت و سایر عوامل فردی ارزیابی شوند تا ارزیابی دقیقی از سلامت استخوان کودک به دست آید.

مزایا و معایب آزمایش تراکم استخوان

مزایای آزمایش تراکم استخوان

• تشخیص زودهنگام پوکی استخوان
• ارزیابی خطر شکستگی
• نظارت بر اثربخشی درمان
• برنامه های درمانی مشخص برای هر فرد
• کارهای درمانی زودهنگام برای افراد پرخطر

معایب تست تراکم استخوان

• قرار گرفتن در معرض تابش اشعه
• هزینه بالا
• مثبت یا منفی بودن کاذب: مانند هر آزمایش پزشکی، آزمایش تراکم استخوان 100٪ دقیق نیست.
• عدم ارزیابی کامل بدن: آزمایش تراکم استخوان در درجه اول بر اندازه گیری BMD در مکان های خاص مانند لگن و ستون فقرات تمرکز دارند و سایر نقاط ممکن است ارزیابی نشوند

تفسیر آزمایش تراکم استخوان

در ابتدا باید بدانید که تفسیر و یا خواندن جواب آزمایش تراکم استخوان باید توسط متخصص مانند دکتر ارتوپد آنلاین انجام شود و نباید خودسرانه آن را تفسیر کنید.

تفسیر نتایج تست تراکم استخوان معمولاً شامل ارزیابی چند اختصار و مقادیر کلیدی است:

1. امتیاز T: امتیاز T تراکم استخوان شما را با یک بزرگسال جوان سالم از همجنس مقایسه می کند. T-score 1- یا بالاتر طبیعی در نظر گرفته می شود، بین 1- تا 2.5- نشان دهنده تراکم استخوان پایین (استئوپنی) و 2.5- یا کمتر نشان دهنده پوکی استخوان است.

2. امتیاز Z: امتیاز Z تراکم استخوان شما را با سایر افراد در گروه سنی و جنس شما مقایسه می کند. اگر امتیاز Z شما به طور قابل توجهی کمتر از حد متوسط باشد، ممکن است نشان دهنده بیماری های زمینه ای باشد و نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.

3. BMD: BMD مخفف Bone Mineral Density است و نشان دهنده اندازه گیری واقعی محتوای مواد معدنی در ناحیه خاصی از استخوان است.

4. درصد میانگین بزرگسالان جوان (%YAM): این مقدار نشان می دهد که چگونه تراکم استخوان شما با میانگین تراکم استخوان بزرگسالان جوان سالم مقایسه می شود. نتیجه 100% نشان دهنده تراکم استخوان مشابه با بزرگسالان جوان است، در حالی که درصد پایین تر نشان دهنده تراکم کمتر است.

5. T-value یا Z-value: این مقادیر تعداد انحرافات استاندارد بالاتر یا کمتر از میانگین تراکم استخوان را کمیت می کنند. مقدار مثبت نشان دهنده چگالی بیشتر است، در حالی که مقدار منفی نشان دهنده چگالی کمتر است.

نحوه انجام تست تراکم استخوان

ممکن است قبل از آزمایش تراکم استخوان از شما خواسته شود که از مصرف مکمل های کلسیم به مدت 24 ساعت خودداری کنید و لباس های گشاد و راحت بدون زیپ یا دکمه فلزی بپوشید.

در طول اسکن DXA، در حالی که دستگاهی از روی بدن شما عبور می‌کند، روی یک میز پر شده دراز می‌کشید (که معمولاً روی ناحیه باسن و ستون فقرات انجام می‌شود). این روش بدون درد است و معمولاً حدود 10 تا 30 دقیقه طول می کشد. احتمالا شما خواسته شود که ثابت بمانید تا کار به بهترین شکل انجام شود.

چند وقت یک بار باید آزمایش تراکم استخوان انجام داد؟

تعداد دفعات آزمایش تراکم استخوان به عوامل مختلفی از جمله سن، جنسیت، سابقه پزشکی و عادات سبک زندگی بستگی دارد.

آزمایش تراکم استخوان برای زنان

• زنان 65 ساله و بالاتر: هر سال یا دو سال.
•  زنان 50 تا 64 ساله با عوامل خطر خاص (مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان): هر دو تا سه سال یکبار.
• زنان زیر 50 سال با عوامل خطر قابل توجه: در مورد نیازهای فردی خود با پزشک خود صحبت کنید.

آزمایش تراکم استخوان برای مردان

•  مردان 70 ساله و بالاتر: هر سال یا دو سال.
• مردان 50 تا 69 ساله با عوامل خطر خاص (مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان): هر دو تا سه سال یکبار.

تست تراکم استخوان برای افراد مبتلا به پوکی استخوان

• هر سال یا دو سال برای نظارت بر پیشرفت و تنظیم برنامه های درمانی در صورت نیاز.

برای افرادی که برای پوکی استخوان دارو مصرف می کنند

• هر یک تا دو سال یکبار برای بررسی تغییرات در تراکم استخوان و اطمینان از اثربخشی دارو.

البته این موارد یک سری دستورات کلی هستند و پزشک ممکن است برنامه آزمایشی متفاوتی را بر اساس شرایط خاص شما توصیه کند.

پزشکانی که قادر به تفسیر آزمایش تراکم استخوان هستند

متخصصان اصلی که نتایج آزمایش تراکم استخوان را تفسیر و تجزیه و تحلیل می کنند عبارتند از:

متخصصان غدد، روماتولوژیست ها که بیماری های مفصلی و بیماری های خود ایمنی را درمان می کنند و همچنین جراحان ارتوپد که شرایط استخوانی و اسکلتی عضلانی را عمل می‌کنند. آنها از اسکن تراکم استخوان در ارزیابی خطر شکستگی و برنامه ریزی قبل از عمل استفاده می کنند.

دکتر زنان آنلاین نیز که تمرکزشان بر سلامت باروری زنان است نقش مهمی در تشخیص و مدیریت پوکی استخوان پس از یائسگی دارند.

در حالی که هر پزشکی ممکن است آزمایش تراکم استخوان را تجویز کند اما تفسیر آن بهتر است توسط یک متخصص آشنا با عوامل متعددی که بر سلامت استخوان در جمعیت ها و گروه های سنی مختلف تأثیر می گذارد، انجام شود.

سوالات متداول