کمردرد یک مشکل رایج است که افراد زیادی با آن مواجه هستند و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. یکی از این عوامل، گودی کمر یا لوردوز است که به انحنای بیش از حد به سمت داخل ستون فقرات در قسمت پایین کمر اشاره دارد. گودی کمر به دلیل فشار غیرطبیعی که به مهره‌ها و دیسک‌های ستون فقرات وارد می‌کند باعث کمردرد می‌شود. این عارضه ناشی از عوامل متعددی از جمله وضعیت بدنی نامناسب، چاقی، بارداری و برخی شرایط خاص پزشکی مانند آکندروپلازی و اسپوندیلولیستزیس است. شناخت علت درد در ناحیه گودی کمر برای تشخیص و درمان مناسب توصیه می‌شود که شامل فیزیوتراپی، دارودرمانی یا در موارد شدید، جراحی است.
گودی کمر چیست؟
گودی کمر یا به انگلیسی لوردوز (Lordose) با انحنای بیش از حد ستون فقرات به سمت داخل ایجاد می‌شود و معمولاً در گردن (لوردوز گردنی) یا کمر (لوردوز کمری) رخ می‌دهد. این انحنا باعث بیرون زدگی باسن و شکم شده و دراز کشیدن روی زمین را برای افراد دشوار می‌کند. در حالی که لوردوز معمولا علائمی ندارد اما موارد شدید آن منجر به ناراحتی، درد پشت یا گردن، سیاتیک، گزگز، بی حسی یا در موارد نادر از دست دادن کنترل مثانه می‌شود.
گودی کمر نشانه چیست؟
لوردوز کمری یا گودی کمر معمولا بدون هیچ علامت قابل توجهی ظاهر می‌شود. در واقع، بسیاری از افراد ممکن است حتی از ابتلا به آن آگاه نباشند تا زمانی که توسط یک متخصص معاینه شوند. با این حال، برخی از علائم وجود دارد که نشان دهنده وجود لوردوز کمری است. این علائم عبارتند از:
- دامنه حرکتی محدود
- شیب قدامی لگن
- انحراف سر و گردن به سمت جلو
- اسپاسم عضلانی و گرفتگی شدید در ناحیه کمر
- بیرون زدگی شکم یا باسن
- افزایش فاصله بین کمر و زمین هنگام دراز کشیدن
در موارد شدیدتر گودی کمر، افراد حتی درد گردن یا کمر و همچنین مشکل در حرکت و راه رفتن را نیز تجربه می‌کنند. علاوه بر این، برخی از افراد علائمی مانند بی‌حسی، ضعف، خستگی مفرط، احساس سوزن سوزن شدن، دردهای شبیه شوک الکتریکی، بی‌اختیاری ادرار و مشکل در کنترل عضلات را نیز خواهند داشت. وجود این علائم حتی ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی تری نیز باشد و باید توسط یک متخصص ارزیابی شود.
عوارض گودی کمر چیست؟
فرورفتگی کمر یا انحنای بیش از حد پایین ستون فقرات منجر به طیف وسیعی از عوارض جانبی خواهد شد. در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به گودی کم،ر علائمی را تجربه نمی‌کنند اما غفلت از درمان می‌تواند منجر به مشکلات دیگری بشود. در اینجا برخی از عوارض جانبی احتمالی لوردوز کمر آورده شده است:
1. کمردرد: افزایش انحنای ستون فقرات فشار بیشتری را به کمر وارد کرده و منجر به درد و ناراحتی می‌شود.
2. کاهش تحمل: گودی کمر بیش از حد، توانایی بدن برای تحمل فشار و قدرت را کاهش می‌دهد.
3. گردن درد: لوردوز شدید باعث گردن درد شده و منجر به علائمی مانند خشکی، بی حسی و محدودیت حرکت می‌شود.
4. محدودیت حرکت در فعالیت‌های روزانه
5. پا درد: خم شدن ستون فقرات باعث ضعیف شدن عضلات پشت، ران و لگن شده و درد را به پاها منتقل می‌کند.
6. کوتاهی قد: شیب قدامی لگن در زمان ابتلا به گودی کمر، بر قد فرد تأثیر می‌گذارد و کوتاه‌تر به نظر می‌رسد.
7. مشکلات عصبی-عضلانی- اسکلتی
8. مشکلات تنفسی: موارد شدید گودی کمر به ریه‌ها و ماهیچه‌های تنفسی فشار وارد کرده و تنفس را دشوار می‌کند.
بیشتر بدانید: بهترین پماد برای کمر درد
علت درد در ناحیه گودی کمر
همانطور که گفتیم لوردوز، وضعیتی است که در آن ستون فقرات در قسمت پایین کمر دارای انحنای بیش از حد به سمت داخل می‌شود و درد ایجاد می‌کند. درد در ناحیه گودی کمر می‌تواند به دلایل مختلفی باشد. یکی از دلایل رایج، وضعیت نامناسبی است که فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد می‌کند و منجر به کشیدگی و خستگی عضلانی می‌شود.
چاقی همچنین می‌تواند علت درد در ناحیه گودی کمر باشد، زیرا وزن اضافی در ناحیه شکم، لگن را به سمت جلو کشانده و انحنای کمر را افزایش می‌دهد.
در برخی موارد، درد در ناحیه گودی کمر به دلیل شرایط خاصی مانند اسپوندیلولیستزیس، که در آن مهره از جای خود خارج می شود، یا تنگی نخاع، که در آن کانال نخاعی باریک می شود و به اعصاب فشار می آورد، ایجاد می‌شود. البته آسیب یا ضربه به کمر نیز می‌تواند منجر به درد لوردوز شود.
تفاوت لوردوز در مقابل اسکولیوز و کیفوز
لوردوز، اسکولیوز و کیفوز همگی شرایطی هستند که بر انحنای ستون فقرات شما تأثیر می‌گذارند. تفاوت بین همه آنها این است که کدام قسمت از ستون فقرات شما تحت تأثیر قرار گرفته است و در کدام جهت آن را منحنی می‌کند.
لوردوز افزایش انحنا به سمت جلوی بدن است که به طور طبیعی بخشی از ستون فقرات گردنی و کمری شماست.
اسکولیوز باعث انحنای ستون فقرات و چرخش به پهلو می‌شود. بیشتر در کودکان و نوجوانان شایع است.
کیفوز باعث می شود که ستون فقرات قفسه سینه شما به سمت عقب خمیده شود و بیش از حد طبیعی از جلوی بدن دور شود.
از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟
دکتر ارتوپد گودی کمر را از طریق معاینه فیزیکی و آزمایش‌های مختلف تصویربرداری تشخیص می‌دهد.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ستون فقرات بیمار را برای هرگونه انحنای غیر طبیعی بررسی می‌کند. انعطاف پذیری انحنای ستون فقرات و سایر بیماری‌های موثر بر پشت و ستون فقرات مانند اسکولیوز (انحراف ستون فقرات) و کیفوز را نیز بررسی می‌کند.
اگر پزشک مشکوک به لوردوز کمر باشد، ممکن است آزمایش های تصویربرداری را برای تایید تشخیص و تعیین شدت آن تجویز کند. این تست شامل موارد زیر است:
- تصویربرداری با اشعه ایکس: این آزمایش می تواند به پزشک کمک کند تراز ستون فقرات را تجسم کند و هرگونه انحنای غیر طبیعی را تشخیص دهد.
- ام آر آی: ام آر آی تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم ستون فقرات، از جمله دیسک‌ها، اعصاب و ماهیچه‌ها برای کمک به شناسایی هر گونه مشکل اساسی ارائه می‌دهد.
- سی تی اسکن: تصاویر مقطعی از ستون فقرات می‌گیرد و به پزشک اجازه می‌دهد استخوان‌ها را ارزیابی کند.
برای تشخیص قطعی، پزشک نتایج آزمایش‌های تصویربرداری را با سایر عوامل مانند قد، سن و توده بدن بیمار مقایسه می‌کند. این مقایسه به پزشک کمک می کند تا شدت گودی کمر را تعیین و یک برنامه درمانی مناسب را تهیه کند.
برای تشخیص اولیه می‌توانید به صورت صوتی یا تصویری نیز با دکتر ارتوپد آنلاین مشورت کرده و عکس کمر خود را برای ایشان ارسال کنید.
انواع لوردوز کمری
گودی کمر را می‌توان بر اساس علت و شدت آن به 3 نوع اصلی دسته‌بندی کرد:
لوردوز وضعیتی
این نوع گودی کمر، در اثر عوامل محیطی مانند چاقی، عادات بد خوابیدن یا ضعف عضلات کمر و شکم ایجاد می‌شود. داشتن رژیم غذایی خوب و حفظ وزن مناسب و ورزش می‌تواند باعث پیشگیری از لوردوز وضعیتی شود.
لوردوز مادرزادی
عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد گودی کمر نقش دارند. در لوردوز مادرزادی، استخوان‌های ستون فقرات در پشت و گردن از دوران کودکی به جلو خم می‌شوند و منجر به ضعیف شدن مفاصل و عضلات در ناحیه آسیب‌دیده می‌شوند.
گودی کمر ناشی از جراحی لامینکتومی
در موارد نادر، لوردوز کمر می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی جراحی دیسک کمر، به ویژه لامینکتومی رخ دهد. این عارضه شایع نیست و معمولا همه بیماران به آن دچار نمی‌شوند. اما اگر جراحی به درستی انجام نشود، خطر ابتلا به گودی کمر افزایش می‌یابد.
بیشتر بدانید: کمر درد عصبی چیست
درد گودی کمر در بارداری
درد گودی کمر در هفته به هفته بارداری بسیار شایع است. علت اصلی لوردوز در بارداری، سازگاری طبیعی بدن برای رشد جنین در بدن مادر است. همانطور که رحم منبسط می‌شود، مرکز ثقل را به جلو منتقل می‌کند و باعث می‌شود مادر، وضعیت خود را برای حفظ تعادل مجددا تنظیم کند که این تنظیم کردن و فشار به عقب، منجر به یک منحنی در کمر می‌شود.
علاوه بر این، تغییرات هورمونی در دوران بارداری نیز به گودی کمر کمک می‌کند. هورمون ریلکسین که در دوران بارداری در سطوح بالاتری تولید می‌شود، باعث شل شدن رباط ها و مفاصل لگن و انعطاف پذیری بیشتری می‌شود. این افزایش انعطاف‌پذیری نیز منجر به انحنای بیش از حد به سمت داخل ستون فقرات می‌شود.
ورزش و استفاده از وسایل حمایتی مانند کمربند بارداری می‌تواند باعث پیشگیری از گودی کمر در دوران بارداری شود. اگر این موضوع باعث درد یا ناراحتی قابل توجهی در شما شد، حتما با دکتر زنان آنلاین مشورت کنید تا بهترین راهکار را به شما ارائه کند.
گودی کمر در زنان
یکی از دلایل رایج گودی کمر در زنان، وضعیت نامناسبی است که در اثر عاداتی مانند نشستن طولانی مدت، به ویژه با وضعیتی بد یا پوشیدن مکرر کفش های پاشنه بلند ایجاد می‌شود.
یکی دیگر از علل لوردوز در زنان، چاقی است. اضافه وزن در ناحیه شکم، لگن را به سمت جلو بکشد و منجر به افزایش انحنای کمر می‌شود.
برخی از بیماری‌ها و مشکلات سلامتی نیز می‌توانند باعث لوردوز در زنان شوند که عبارتند از پوکی استخوان و اسپوندیلولیستزیس. علاوه بر این کاهی علت گودی کمر در زنان، نتیجه شرایط مادرزادی مانند آکندروپلازی، نوعی کوتولگی یا دیستروفی عضلانی و گروهی از اختلالات ژنتیکی باشد که باعث ضعف عضلانی می‌شود.
گودی کمر در مردان
علت گودی کمر در مردان تقریبا مانند علت‌های گودر کمر در زنان است و شامل نشستن طولانی و با وضعیتی بد، چاقی، پوکی استخوان، شرایط مادرزادی مانند آکندروپلازی، گروهی از اختلالات ژنتیکی و آسیب‌های ستون فقرات یا عفونت‌هایی مانند دیسکیت یا استئومیلیت باشد.
گودی کمر در کودکان
در کودکان، لوردوز می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود.
یکی از دلایل رایج عدم تعادل عضلات است. زمانی که عضلات پشت، شکم و لگن به اندازه کافی قوی یا انعطاف پذیر نباشند، ستون فقرات را از وضعیت طبیعی خود خارج کرده و منجر به انحنای بیش از حد می‌شوند.
دلیل دیگر، وضعیت نامناسب بدن است. هنگامی که کودکان خم می‌شوند یا به حالت خوابیده هستند، به عضلات پشت خود فشار وارد می‌کنند که منجر به لوردوز می‌شود. این امر به ویژه در کودکانی که زمان زیادی را در حالت نشسته سپری می‌کنند، مانند هنگام تماشای تلویزیون، رایج‌تر است. ژنتیک نیز می‌تواند درگودی کمر کودکان نقش داشته باشد. اضافه وزن یا چاقی نیز فشار اضافی بر عضلات پشت وارد کرده و منجر به انحنای غیر طبیعی در کمر می‌شود.
سایر شرایطی که باعث ایجاد لوردوز در کودکان می‌شود، معمولاً مربوط به سیستم عصبی و مشکلات عضلانی است. البته این شرایط نادر هستند و عبارتند از:
- فلج مغزی
- میلومننگوسل (یک بیماری ارثی که در آن طناب نخاعی از طریق شکافی در استخوان‌های پشت می‌چسبد)
- دیستروفی عضلانی
- آتروفی عضلانی نخاعی (یک بیماری ارثی که باعث حرکات غیر ارادی می شود)
- آرتروگریپوز (مشکلی که در بدو تولد اتفاق می‌افتد و مفاصل نمی‌توانند به اندازه طبیعی حرکت کنند)
بهترین روش نشستن برای گودی کمر
بهترین راه برای نشستن افرادی که گودی کمر دارند، شامل چند نکته است که در ادامه به آنها اشاره شده است.
1. با پشت صاف و شانه‌ها به عقب بنشینید. از خم شدن یا خم شدن به جلو خودداری کنید.
2. از صندلی با پشتی خوبی استفاده کنید.
3. پاهای خود را صاف روی زمین نگه دارید. اگر پاهایتان به زمین نمی رسد، از زیرپایی استفاده کنید.
4. ارتفاع صندلی خود را طوری تنظیم کنید که ران‌ها موازی با زمین باشند و بازوها با بدنتان زاویه 90 درجه داشته باشند.
5. از روی هم انداختن پاها خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث چرخش لگن و افزایش انحنای کمر شما شود.
6. نشستن طولانی مدت نداشته باشید.
بهترین روش خوابیدن برای گودی کمر
تکنیک های خواب برای کاهش کمردرد همان روش‌های خوابیدن برای گودی کمر هستند
- به پهلو بخوابید و دستتان را پشت سر بگذارید یا از یک بالش پشتیبان زیر گردنتان استفاده کنید.
- قرار دادن بالش زیر پای خود در هنگام خواب نیز می تواند فشار وارده بر کمر را کاهش دهد.
- از بالش‌های دیگر برای قرار دادن در زیر پا و یا دست جهت راحتی بیشتر استفاده کنید.
- استفاده از بالش‌های کمری برایمحافظت از کمر و کاهش درد
- از خوابیدن روی مبل یا صندلی خودداری کنید.
حرکات مضر برای گودی کمر
برخی از حرکات و وضعیت‌های بدنی وجود دارد که برای افراد مبتلا به لوردوز مضر هستند.
- نشستن یا ایستادن طولانی مدت: ماندن در یک وضعیت برای مدت طولانی ممکن است به کمر فشار بیاورد و علائم گودی کمر را تشدید کند.
- خمیدگی: وضعیت نامناسب، مانند خم شدن یا قوز کردن، انحنای کمر را افزایش می‌دهد
- بلند کردن اجسام سنگین
برای جلوگیری از بدتر شدن علائم گودی کمر، حفظ وضعیت مناسب بدن، انجام تمرینات کم ضربه و استفاده از فرم مناسب هنگام بلند کردن یا انجام سایر فعالیت ها به شما پیشنهاد می‌شود.
آیا گودی کمر قابل اصلاح است؟
گودی کمر معمولا با درمان مناسب قابل اصلاح یا بهبود است. برنامه درمان گودی کمر، به علت و شدت مشکل ایجاد شده بستگی دارد. برخی از گزینه‌های رایج درمانی عبارتند از:
- فیزیوتراپی / فیزیوتراپی کمر در منزل
- بریس
- دارو درمانی
- کاهش وزن
- جراحی
چشم انداز افراد مبتلا به گودی کمر
برای اکثر افراد، گودی کمر مشکلات قابل توجهی را ایجاد نمی‌کند. اما به طور کلی حفظ سلامت ستون فقرات بسیار مهم است زیرا ستون فقرات مسئول بیشتر حرکت و انعطاف پذیری بدن ما است.
کلام پایانی
همه موارد مربوط به گودی کمر نیاز به درمان ندارند. موارد خفیف ممکن است هیچ علامت یا عارضه‌ای ایجاد نکنند و نیازی به درمان نداشته باشند. اما اگر درد، ناراحتی یا سایر علائم مرتبط با لوردوز را تجربه کردید، حتما برای ارزیابی و برنامه درمانی شخصی با یک متخصص و یک پزشک آنلاین مشورت کنید و برنامه درمانی مناسب را دریافت کنید.
منابع:
