ابتلا به HIV نباید مانعی برای داشتن یک زندگی سالم و طبیعی برای بیماران شود. با پیشرفتهایی که در زمینه تشخیص و درمان این بیماری صورت گرفته، بیماران میتوانند با درمان و مراقبت مناسب، مانند یک فرد سالم زندگی کنند و حتی تشکیل خانواده دهند. نکته مهم در مورد بیماران مبتلا به HIV این است که آنها باید بدانند سیستم ایمنی، مراقبت و تقویت آن، مهمترین نکته در سلامتیشان است. با حفظ سلامت و تقویت ایمنی بدن، آنها برای مبارزه با ویروسها و سایر عوامل عفونتزا آماده میشوند و به خوبی توانایی مبارزه با آنها را خواهند داشت. اگر درباره زندگی با HIV سوالی دارید از مشاوره آنلاین کمک بگیرید.
از ایدز چه میدانید؟
ایدز (AIDS) واژهای است که از آن برای توصیف یک بیماری با عنوان سندرم نقص ایمنی اکتسابی استفاده میشود. این بیماری از طریق ویروس HIV به بدن انسان منتقل میشود و برای همیشه در بدن باقی میماند. این ویروس با هدف قرار دادن سیستم ایمنی بدن، آن را به تدریج تضعیف میکند تا جایی که بدن توان مقابله با برخی عفونتهای جزئی را هم از دست میدهد و ممکن است در اثر ابتلا به آنها با مرگ مواجه شود. این ویروس از طریق خون، رابطه جنسی و مادر به فرزند (در حین بارداری، زایمان یا شیردهی) منتقل میشود. خوشبختانه امروزه با پیشرفت آگاهی در مورد این بیماری و یافتن روشهای نوین درمان، مبتلایان به ایدز میتوانند با درمان به موقع، یک زندگی عادی و طبیعی با رعایت برخی مراقبتها و ملاحظات داشته باشند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
چند نکته درباره زندگی با HIV
بیماران مبتلا به ایدز میتوانند یک زندگی عادی و طبیعی داشته باشند. به شرطی که بیشتر مراقب سلامتی خود باشند و نکاتی را در فعالیتها و عملکردهای روزانه خود در نظر بگیرند؛ از جمله:
شروع درمان
بیمارانی که به تازگی از بیماری خود آگاه شدهاند، باید شناخت کلی نسبت به بیماری پیدا کنند و در جریان روند درمان قرار گیرند. توصیه میشود این بیماران طی یک یا چند جلسه با پزشک و مشاور خود صحبت کنند و اطلاعات کافی درباره داروهای تجویزی و عملکرد آنها در بدن، ضرورت انجام آزمایشات منظم، فواصل آزمایشات، موارد خطر و… را به دست آورند. توجه به زمان مصرف داروها و حفظ تداوم در روند درمان بسیار مهم است. یکی از مهمترین مشکلاتی که به دنبال توقف درمان در مبتلایان به ایدز ایجاد میشود، ابتلا به عفونت و گسترش سریع آن به دلیل ضعف سیستم ایمنی بدن است. هرگز درمان و مصرف داروها را خودسرانه قطع نکنید؛ چون بعضی از داروها باید به روش خاصی متوقف شوند.
انتخاب یک پزشک و مشاور همراه
در انتخاب پزشک خود وسواس زیادی داشته باشید و فردی را انتخاب کنید که انرژی خوبی به شما منتقل میکند. این پزشک باید اعتماد شما را جلب کرده و تلاش کند شما با او احساس راحتی داشته باشید. معمولا پزشکان به بیماران خود توصیه میکنند بهتر است برای مدیریت شرایط از یک روانشناس یا روانپزشک هم کمک بگیرند. برای مدیریت خوب بیماری، پیگیری ویروس و عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار مهم است. معمولا پزشکان توصیه میکنند هر سه ماه یکبار برای انجام آزمایشات دورهای مراجعه کنید تا میزان ویروس و توانایی سیستم ایمنی بدن در مقابل آن مورد بررسی قرار گیرد. احتمالا طیف وسیعی از آزمایشها هم برای نظارت بر عوارض جانبی داروها و بررسی آسیبهای احتمالی در سایر اعضای بدن لازم است. پزشکان میتوانند در مورد اقدامات مراقبتی، رژیم غذایی و… هم شما را راهنمایی کنند.
انتخاب رویکرد مناسب
تشخیص HIV مثبت در بسیاری از افراد یک رویداد تغییردهنده زندگی است. اگر چه جوامع در این سالها گامهای بلندی برای شناخت بیشتر مردم از این بیماری برداشتهاند، اما هنوز راه زیادی برای برداشتن انگ این بیماری از مبتلایان داریم. بخش بزرگی از پیشرفت در مبارزه با HIV/AIDS شامل آموزش شیوههای درست زندگی به مبتلایان و اطرافیان آنها است.
افشاگری در مورد بیماری
انتخاب افرادی که تصمیم میگیرید آنها را در جریان بیماری خود قرار دهید، احتمالا یکی از دشوارترین کارها در این مسیر خواهد بود. یک گروه، افرادی هستند که با شما زندگی میکنند و حق دارند در مورد این بیماری بدانند تا بتوانند اقدامات مراقبتی لازم را انجام دهند. اما برای اطلاعرسانی به دوستان و اطرافیان خود، میتوانید این موضوع را با دوستان قابل اعتماد، کسانی که میتوانند به شما در این شرایط کمک کنند و کسانی که امین و رازدار شما هستند در میان بگذارید. همیشه لازم نیست این وضعیت را برای همکاران و سایر اطرافیان خود افشا کنید. هیچ روش و راهکار مشخصی برای صحبت درباره این موضوع وجود ندارد و هر کس باید با توجه به شناختی که از اطرافیان خود دارد، درباره این بیماری با آنها گفتوگو کند.
لازم است اطرافیان خود را از این موضوع مطمئن کنید که ویروس عامل بیماری ایدز از طریق روابط عادی، غذا خوردن در کنار دیگران، بوسیدن، دست دادن و… منتقل نمیشود. کسب دانش و آگاهی کافی در این خصوص میتواند ترس و نگرانی در مورد ابتلا را تا حد زیادی کاهش دهد. اطلاع دادن درباره این بیماری به کسی که به عنوان شریک جنسی انتخاب میکنید بسیار مهم است و پنهان کردن این موضوع از نظر اخلاقی کار بسیار نادرست و خطرناکی خواهد بود. شما میتوانید برای دریافت راهنمایی درباره این مسئله از یک مشاور کمک بگیرید. شاید ضرورتی درباره افشاگری به کارفرما، همکاران و… حس نکنید؛ اما برخی افراد مانند پزشکانی که به آنها مراجعه میکنید، دندانپزشکان، کسانی که برای تزریق آمپول یا سرم به شما کمک میکنند باید حتما در جریان بیماری شما قرار بگیرند.
دریافت کمک مناسب
داشتن یک زندگی طولانی و عادی پس از ابتلا به ایدز، از طریق دریافت کمکهای مناسب امکانپذیر است. درخواست کمک نشانه ضعیف بودن یا ناتوانی در کنار آمدن با بیماری نیست! این در واقع نشانه قدرت درونی و خودآگاهی فرد است که به او میگوید برای کنار آمدن با سختیها به تکیهگاه نیاز دارد. شما به عنوان یک فرد مبتلا به ایدز، میتوانید از مشاور کمک بگیرید و یا حرفهای خود را با یک دوست آگاه در میان بگذارید و راهنمایی دریافت کنید. این کار به شما کمک میکند تا احساساتی را که در اثر این تغییر در زندگی خود حس میکنید، پردازش کنید. کمک گرفتن از یک همراه و اعتماد به او در مورد نیازها و شرایطتان، باعث قویتر شدن شما میشود.
توجه به سلامت روان و مراقبت از ذهن
ایدز میتواند تغییرات و چالشهای زیادی در زندگی فرد ایجاد کند. اما کارهای زیادی وجود دارد که میتوان از آنها برای مدیریت چالشها و بالا بردن کیفیت زندگی با HIV استفاده کرد. کمک گرفتن از یک مشاور متخصص و یا شرکت در دورههای مختص این افراد از بهترین روشها برای آن هستند. دریافت حمایت اجتماعی از طریق شبکههای پشتیبانی هم کمک میکند تا افرادی با وضعیت مشابه خود را پیدا کنید و از تجربیات هم بهره بگیرید. کمک گرفتن از دوستان و آشنایان و کسب راهنمایی از آنها هم میتواند به بهبود وضعیت روحی و حتی جسمی شما کمک کند.
غلبه بر ایدز نیاز به یک ذهن آهنین دارد. مقابله با افکار ترسناک، ترسها و تردیدها مستلزم آن است که این احساسات را به خوبی بشناسید و درک کنید. در این صورت میتوانید روند درست غلبه بر آنها را پیدا کنید. باید بدانید حتی بهترین ورزشکاران جهان هم موفقیت خود را به وضعیت روانی خود مرتبط میدانند، نه فقط سطح آمادگی جسمانی! این نکته را مد نظر داشته باشید که آماده کردن ذهن برای ورود به بازی به زمان زیادی نیاز دارد. پس به نکات زیر در این زمینه توجه کنید:
- مراقب علائم گوناگون افسردگی و اضطراب باشید. احساسات عصبی، بهانهگیری برای دوری از دوستان و اقوام و…. را کنار بگذارید. بهترین کار این است که جدیترین منتقد خود باشید و در صورت مشاهده هر رفتار غیرعادی، سعی در تغییر وضعیت داشته باشید. البته گاهی افسردگی وارد مرحله جدی میشود که برای بهبود آن باید مشاورههای تخصصی بگیرید.
- از منابع خود استفاده کنید. هر نکته و سوالی که ذهن شما را مشغول میکند حل کنید. برای دریافت پاسخهای خود به سراغ افراد متخصص و پزشک معالج خود بروید و از طرح هیچ سوالی خجالت نکشید.
- هر چند وقت یک بار چیز جدیدی را شروع کنید. این کار به کاهش سطح استرس بدن کمک میکند. فعالیت در فضای باز، انواع هنرها و صنایع دستی، پازل و… ذهن شما را از تمرکز بر چالشها دور نگه میدارد.
داشتن یک نقشه راه
منظم بودن همیشه کار سختی به نظر میرسد، اما بخش مهمی از مقابله با HIV است. اگر خود را فرد فراموشکاری میدانید و روتین روزانه خود را دائما تغییر میدهید، بهتر است از ابزارهای برنامهریزی کمک بگیرید. برای مصرف داروهای خود نیاز به برنامه دقیق دارید. بهتر است آنها را در زمان مشخص استفاده کنید و برای یادآوری آنها، یک زنگ هشدار مخصوص داشته باشید.
فعال بودن
داشتن نوعی فعالیت بدنی به مدت یک ساعت در روز و برای سه تا چهار بار در هفته، نقش مهمی در بهبود وضعیت روحی، جسمی و احساسی شما خواهد داشت. این نکته به این معنی نیست که حتما باید ورزشکار حرفهای شوید. هر نوع فعالیت بدنی که باعث شود از فعال بودن خود لذت ببرید برای این کار کافی است. شما میتوانید بدوید، پیادهروی کنید، برقصید، با یک توپ بازی کنید و یا شنا و شیرجه را تمرین کنید!
ترک سیگار
ترک سیگار در افراد سیگاری یکی از مهمترین راهها برای بهبودی است. افراد سیگاری مبتلا به HIV بسیار بیشتر از غیر سیگاریها به بیماریهای مرتبط با آن مثل انواع عفونتها دچار میشوند. باید توجه کرد افراد مبتلا به ایدز، بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماریهای قلبی، انواع سرطان، اختلالات جنسی و… قرار دارند و سیگار کشیدن میتواند این شرایط را بدتر کند. سیگار میتواند سیستم دفاعی بدن را تضعیف و آن را برای ابتلا به انواع عفونتهای فرصتطلب آماده کند. در مورد گزینههای موجود برای ترک سیگار حتما با پزشک خود مشورت کنید و با راهنمایی مشاور، بهترین و ایمنترین راه را انتخاب کنید.
رژیم غذایی سالم
افراد مبتلا به ایدز ممکن است به بیماریهای قلبی زودرس یا مشکلاتی مثل دیابت دچار شوند. به همین دلیل، حفظ وزن مناسب در این بیماران بسیار مهم است. یک راه خوب برای این کار، داشتن رژیم غذایی متعادل و کمچرب است. استفاده از چربیهای غیر اشباع مثل روغن زیتون، بادام زمینی، آفتابگردان و… به جای روغنهای اشباع و مصرف خوراکیهایی مثل ماهی، میوه و سبزیجات تازه به حفظ وزن و سلامت بدن کمک میکند. کسانی که امکان داشتن یک رژیم غذایی متعادل را ندارند، میتوانند با مشورت پزشک از مولتی ویتامینهای مجاز استفاده کنند. توجه کنید که مصرف برخی از غذاها میتواند عوارض ناشی از بیماری ایدز و یا درمانهای مرتبط با آنها را هم تحتتاثیر قرار دهد.
کاهش مصرف الکل و مواد مخدر
نوشیدن زیاد الکل و استعمال دخانیات میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف و سرعت بهبود عفونتها و مشکلات ناشی از ایدز را کاهش دهد. ضمنا این موضوع میتواند اثربخشی داروهای مصرفی برای کنترل این بیماری را هم کم کند. از سوی دیگر، داشتن یک کبد سالم برای دفع سموم و پردازش داروها بسیار مهم است. کسانی که از طریق نوشیدن زیاد الکل به کبد خود آسیب میزنند، احتمالا بیش از دیگران در معرض عوارض جانبی ناشی از درمان این بیماری قرار خواهند گرفت. یکی دیگر از عوارض خطرناک مصرف الکل و دخانیات، رفتارهای غیر قابل پیشبینی است که ممکن است به دنبال مصرف آن انجام دهید. داشتن رابطه جنسی محافظت نشده و قرار گرفتن در معرض انواع عفونتهای ناشی از آن یکی از مهمترین این خطرات است که باید مورد توجه قرار گیرد.
آگاهی از عوارض جانبی داروها
مصرف هر دارویی میتواند با عوارض جانبی در افراد همراه باشد. عدم آگاهی از عوارض آنها، ممکن است برای بیماران نگرانیهایی را ایجاد کند و باعث استرس و اضطراب مضاعف شود. حتما در مورد عوارض هر دارویی که مصرف میکنید از پزشک و منابع معتبر کسب اطلاع کرده و تداخلهای دارویی را هم مورد توجه قرار دهید. گاهی داشتن برخی رژیمهای غذایی بر اثربخشی داروها تاثیر مثبت یا منفی خواهد داشت. در این زمینه حتما با پزشک خود مشورت کنید. در صورتی که برخی داروها منجر به عوارض شدیدی در فرد میشود، پزشک میتواند از تغییر دوز یا جایگزین کردن دارو برای بهبود وضعیت بیمار کمک بگیرد.
داشتن رابطه جنسی ایمن
برای حفظ سلامتی خود و جلوگیری از انتقال ویروس به شریک جنسیتان، لازم است که حتما رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید. استفاده از کاندوم و روانکنندههای مناسب بهترین راه برای حفظ ایمنی رابطه است. اگر چه احتمال انتقال بیماری از طریق رابطه دهانی بسیار کم است، اما توصیه میشود برای افزایش ایمنی، از کاندوم یا سد دندان در هنگام رابطه دهانی هم استفاده کنید. استفاده از کاندوم یا سایر تجهیزات حفاظتی در رابطه جنسی بین دو فرد که هر دوی آنها مبتلا به ایدز هستند هم ضروری و مهم است.
استفاده به موقع از PEP (پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض ویروس)
گاهی ممکن است یک فرد مبتلا به HIV، فردی را تصادفا در معرض ابتلا به این بیماری قرار دهد. در چنین شرایطی لازم است که فرد را نسبت به این موضوع آگاه کنید. این کار در مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ویروس موجود در خون یا ترشحات بدن آلوده به آن امکانپذیر است. در این شرایط، مراقبان بهداشتی با استفاده از تزریق داروهای خاصی، خطر ابتلا به عفونت HIV را در فرد کاهش میدهند. داروهای مختلفی در این زمینه قابل تجویز است که پزشکان افراد را نسبت به عوارض جانبی احتمالی آنها آگاه میکنند. این نوع درمان پس از تجاوز جنسی توسط فرد مبتلا به ایدز بسیار کاربرد دارد.
کنترل عفونتهای ثانویه
ابتلا به عفونتی دیگر در هنگام ابتلا به HIV، فشار مضاعفی بر سیستم ایمنی بدن وارد میکند و باعث تشدید این عفونتها میشود. به همین دلیل این بیماران به طور منظم از نظر وجود عفونتهای ثانویه مثل انواع عفونت مقاربتی (سیفلیس و…) مورد آزمایش قرار میگیرند. برای بررسی این عفونتها به مطالعه نمونه خون و ترشحات بدن نیاز است که از طریق آزمایش خون، ادرار و همچنین بررسی سوابهای به دست آمده از ترشحات گلو، واژن و مقعد انجام میشود. میتوانید درباره آزمایش ایدز در خانه این مطلب را بخوانید و اقدام کنید.
هپاتیت C هم یکی از انواع بیماریهایی است که باید در مبتلایان به ایدز مورد بررسی قرار گیرد. این بیماری هم مانند ایدز از طریق خون منتقل میشود. ابتلای همزمان به این دو بیماری میتواند احتمال پیشرفت هر دو را افزایش دهد و نتیجهبخش بودن درمانها را دشوار کند. به همین دلیل لازم است بیماران مبتلا به ایدز از نظر ایمنی رابطه جنسی و استفاده از ابزار تزریق حساس بوده و مراقب باشند که خود را در معرض ابتلا به هپاتیت C قرار ندهند.
واکسیناسیون
ابتلا به برخی از بیماریهای عفونی میتواند روند درمان بیماران مبتلا به HIV را کند کند و باعث گسترش بیشتر عفونت در بدن شوند. به همین دلیل پزشکان توصیه میکنند از طریق واکسیناسیون در مقابل برخی از این بیماریها مثل هپاتیت A، B، ذاتالریه و آنفولانزا، احتمال ابتلا به این بیماریها را کاهش دهید. تزریق واکسن HPV هم که افراد را در مقابل ویروس پاپیلومای انسانی ایمن میکند، اغلب به این بیماران توصیه میشود. در مورد نحوه تزریق این واکسنها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
آگاهی از بیماریهای مرتبط
افراد مبتلا به ایدز میتوانند در معرض ابتلا به انواع خاصی از سرطان قرار گیرند. در مردان همجنسگرا، تغییرات سلولی در اندامهای تناسلی و مقعد، از جمله تغییرات ناشی از ویروس HPV میتواند منجر به سرطان مقعد شود. به همین دلیل لازم است این افراد از نظر ابتلا به چنین بیماریهایی تحت نظر باشند. در زنان هم این وضعیت به شکل ناهنجاری در سلولهای دهانه رحم، میتواند به ایجاد سرطان در این اندام منجر شود. چنین بیماریهایی در زنان مبتلا به ایدز شایعتر است و احتمالا در آنها تهاجمیتر نیز خواهد بود. این زنان باید به صورت سالانه تست پاپ اسمیر انجام دهند.
ابتلا به HIV و عوارض جانبی ناشی از مصرف داروها میتواند سلامت دهان و دندان این بیماران را هم تحت تاثیر قرار دهد. مثلا کاهش تولید بزاق، یکی از عوامل ابتلای بیشتر آنها به پوسیدگی دندان است. همچنین احتمال ابتلا به بیماریهای لثه، به ویژه در مراحل اولیه بیماری ایدز افزایش مییابد. گاهی عوامل عاطفی مثل استرس و اضطراب، مشکلات تغذیهای و برخی از داروها باعث احتمال فشردن دندانها یا دندان قروچه میشوند. این کار ساییدگی دندانها و دردناک و حساس شدن آنها را به دنبال دارد. توصیه میشود این بیماران در سال، یک یا دو بار برای بررسی وضعیت لثه و دندانها به دندانپزشک مراجعه کنند و حتما پرسنل دندانپزشکی را در جریان وضعیت بیماری خود قرار دهند.
شناخت قوانین سفر
برخی از کشورها برای سفر مبتلایان به بیماری ایدز، محدودیتهای خاصی را در نظر میگیرند. لازم که پیش از سفر درباره این موضوع اطلاعات کافی داشته باشید. ممکن است شرکتهای بیمه از شما بخواهند که HIV را به عنوان یک شرایط پزشکی خاص در مدارک خود برای دریافت بیمه مسافرتی قید کنید. یکی از نکات ضروری که باید در سفر به آن توجه کنید، داشتن برنامهریزی برای مصرف داروهاست تا از ایجاد وقفه در روند درمان جلوگیری شود. در دسترس بودن کاندوم و داروهایی که در صورت ابتلا به مشکلاتی مثل اسهال و… به آنها نیاز خواهید داشت نیز بسیار مهم است. برای کسب اطلاع از سایر قوانین مرتبط با سفر میتوانید از منابع معتبر که چنین امکاناتی را در اختیار شما قرار میدهند استفاده کنید.
مدیریت منابع مالی
مدیریت سلامت و منابع مالی برای بسیاری از مبتلایان به ایدز چالشبرانگیز است. سازماندهی مواردی مثل بیمه، بیمه عمر، وکالتنامه، وصیتنامه و… مواردی هستند که باید از طریق قانونی پیگیری شوند تا در صورت نیاز به آنها، در دسترس باشند. امروزه بسیاری از داروهای این بیماران تحت پوشش بیمه قرار دارد. با این حـال اگر برای تامین داروها و پیگیری روند درمان خود با مشکل مواجه هستید، میتوانید از سازمانهایی که برای کمک به چنین بیمارانی به وجود آمدهاند، استفاده کنید. برای دریافت این خدمات از منابع معتبر و شبکههای اجتماعی مرتبط کمک بگیرید.
حرف آخر
بیماری ایدز که در اثر ویروس HIV منتقل میشود، یک بیماری عفونی است و با تضعیف سیستم ایمنی بدن، زمینه را برای تشدید سایر عفونتها و بیماریها فراهم میکند. گرچه هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما امروزه با پیشرفت روشهای درمانی و یافتن راهکارهای محافظتی مناسب برای جلوگیری از گسترش آن، این بیماران میتوانند زندگی خانوادگی و اجتماعی عادی و طبیعی داشته باشند. اگر درباره شناخت نکاتی درباره زندگی با HIV سوالی دارید، میتوانید از مشاوران حال کمک بگیرید.
سوالات متداول
ایدز چیست؟
ایدز مخفف نام یک بیماری با عنوان سندرم نقص ایمنی اکتسابی است. افراد مبتلا به آن دارای سیستم ایمنی ضعیف و آسیبپذیر بوده و به طور فزایندهای در معرض ابتلا به انواع عفونتها قرار دارند.
HIV مثبت به چه معنا است؟
این به معنی وجود ویروس HIV در بدن فرد است. این ویروس پس از ابتلای فرد، در بدن او برای همیشه باقی میماند. اما با مراقبتهای بهداشتی میتوان این بیماری را تحت کنترل گرفت و درمان مناسب را آغاز کرد.
درمان HIV چگونه است؟
درمان این بیماری شامل مصرف داروهایی است که سطح این ویروس را در بدن کاهش میدهند. البه هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد؛ اما با راهکارهای مراقبتی میتوان آن را به خوبی کنترل کرد.
تاخیر در درمان ایدز چه عواقبی دارد؟
هر چه درمان این بیماری دیرتر آغاز شود، سیستم ایمنی بدن بیشتر آسیب میبیند و ضعیفتر میشود. این وضعیت، بیمار را در معرض ابتلا به عفونتهای جدیتر قرار میدهد و میتواند برای شریک جنسی بیمار هم خطرناک باشد.
آیا ایدز میتواند بر غذا خوردن بیماران و تغذیه آنها تاثیر بگذارد؟
افراد مبتلا به ایدز گاهی با مشکلاتی مواجه میشوند که میتواند تغذیه و گوارش آنها را تضعیف کند. مثلا تغییرات متابولیسم ممکن است معده آنها را درگیر کرده و یا عفونتهای دهانی باعث اختلال در جویدن و بلع غذا شوند.
برای مدیریت و درمان ایدز از چه پزشکی کمک بگیریم؟
تشخیص، کنترل و درمان بیماری ایدز بر عهده پزشک متخصص بیماریهای عفونی است. اما گاهی لازم است که برای کنترل شرایط بیماران از راهنمایی پزشکان متخصص روانپزشکی و روانشناسی، متخصص تعذیه و… هم کمک گرفته شود.
منابع