هنگامی که لرزش بدن رخ می دهد، ممکن است به صورت حرکات موزون یا لرزش‌های با وقفه ظاهر شود و در هر دو حالت، انجام کارهای روزمره مانند نگه داشتن اشیاء، نوشتن یا صحبت کردن واضح را دشوار می‌کند البته لرزش بدن می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای نیز باشد و نباید نادیده گرفته شود. در ادامه درباره انواع و علت لرزش بدن بیشتر توضیح خواهیم داد.
طبقه بندی انواع لرزش بدن
انواع لرزش بدن شامل موارد زیر میشود که باید براساس علائم و نظر پزشک تایید شود.
لرزش وضعیتی (Postural tremor)
لرزش وضعیتی زمانی رخ می دهد که شما بخواهید وضعیتی مخالف جاذبه زمین را حفظ کنید، مثلاً بازوهای خود را دراز کرده و در مقابل خود نگه دارید یا دستا یا پاها را بالا ببرید. معمولاً دست ها و انگشتان را درگیر می‌کند و باعث لرزش آن‌ها میشود. این نوع لرزش معمولاً هنگام استراحت کردن ناپدید میشود.
لرزش هدفمند (Intention tremor)
لرزش هدفمند هنگام انجام حرکات هدفمند مانند دست بردن به یک شی یا لمس بینی با انگشت خود رخ می دهد. با نزدیک شدن به هدف، لرزش بیشتر میشود و حرکات دقیق را به چالش می‌کشد. با این حال، در هنگام استراحت یا زمانی که به طور فعال حرکتیوجود ندارد این لرزش کاهش می‌یابد.
لرزش تکلیفی (Task-specific tremor)
لرزش تکلیفی نوع منحصر به فرد از لرزش است که مختص فعالیت‌ها یا وظایف مهارتی می‌باشد. بر خلاف سایر لرزش‌ها، تنها در حین انجام وظایف خاصی ظاهر میشود. این لرزش بر قسمت های مختلف بدن که درگیر در یک کار خاص هستند مانند دست در حین نوشتن یا تارهای صوتی در حین صحبت کردن تأثیر می‌گذارد. علت لرزش تکلیفی به طور واضح مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که این لرزش ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و عصبی است.
لرزش جنبشی (Kinetic tremor)
لرزش جنبشی در طی حرکات ارادی یک قسمت خاص بدن، مانند بالا و پایین بردن مچ دست ظاهر می شود. این نوع لرزش معمولاً در خستگی عضلانی یا فشار بیش از حد مشاهده می شود که اغلب در بدنسازی دیده می شود.
لرزش ایزومتریک (Isometric tremor)
لرزش ایزومتریک زمانی اتفاق می‌افتد که عضله‌ای را به‌طور ارادی منقبض می‌کنید اما عضله یا اندام را حرکت نمی‌دهید. برای مثال در هنگام مشت زدن بدون هیچ حرکتی در دست یا انگشتان تجربه کرد.
علت لرزش بدن چیست؟
علت لرزش بدن بسیار متفاوت است و افراد ممکن است در شرایط گوناگونی این لرزش‌ها را تجربه کنند که برخی از آن‌ها نیاز به درمان اساسی داشته و برخی دیگر خود به خود درمان می‌شوند.
لرزش بدن بر اثر بیماری ام اس
لرزش بدن یک علامت رایج است که در افراد مبتلا به بیماری ام اس مشاهده میشود. ۳۶ درصد از افراد مبتلا به ام اس این لرزش‌ها را تجربه می‌کنند که می‌تواند خفیف یا شدید باشد و ممکن است از فردی به فرد دیگر از نظر فراوانی و شدت متفاوت باشد.
لرزش بدن بر اثر پارکینسون
لرزش بدن یکی از علائم شایع بیماری پارکینسون است که یک اختلال عصبی پیشرونده است. این لرزش‌ها حرکات لرزشی غیرارادی و ریتمیک هستند که معمولاً در دست‌ها، بازوها، پاها، فک یا سایر قسمت‌های بدن رخ می‌دهند. این لرزش‌ها اغلب زمانی ظاهر می‌شوند که فرد مبتلا در حال استراحت است و معمولاً در حرکت‌های هدفمند کاهش می‌یابد.
لرزش های مرتبط با پارکینسون به دلیل کمبود دوپامین، یک پیام رسان شیمیایی در مغز که مسئول کنترل حرکت است، ایجاد می شود. در پارکینسون، سلول‌های مغزی که دوپامین تولید می‌کنند، با گذشت زمان آسیب می‌بینند و از بین می‌روند که منجر به ایجاد لرزش میشود.
لرزش بدن در دوره پریودی
در طول قاعدگی، برخی از زنان ممکن است لرزش بدن را تجربه کنند، که لرزش غیرارادی یا حرکات لرزشی است. در طول چرخه قاعدگی، سطح هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون در نوسان است. این تغییرات هورمونی بر سیستم عصبی تأثیر گذاشته و منجر به افزایش تحریک پذیری سلول های عصبی در عضلات میشود. این تحریک پذیری افزایش یافته و منجر به انقباض و شل شدن سریع ماهیچه ها خواهد شد که لرزش را در بدن ایجاد خواهد کرد.
لرزش بدن بعد از خوردن قهوه
لرزش بدن پس از نوشیدن قهوه به دلیل اثرات محرک کافئین بر روی سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد. وقتی قهوه مصرف می کنید، کافئین موجود در آن، عملکرد یک انتقال دهنده عصبی به نام آدنوزین را در مغز مسدود می کند. آدنوزین به تنظیم و فعالیت مغز کمک می‌کند، اما کافئین از اثرات آن جلوگیری می‌کند و منجر به افزایش هوشیاری و برانگیختگی میشود.
معمولا لرزشی که برخی از افراد پس از مصرف قهوه تجربه می کنند، ناشی از تحریک بیش از حد عضلات به دلیل افزایش فعالیت عصبی است. کافئین ترشح آدرنالین را زیاد می کند و این افزایش آدرنالین باعث انقباضات و لرزش عضلانی میشود، به خصوص در افرادی که به اثرات آن حساسیت بیشتری دارند. البته این لرزش ها عموماً موقتی بوده و در مدت زمان کوتاهی خود به خود فروکش می کنند.
لرزش بدن هنگام عصبانیت
در هنگام عصبانیت، سیستم عصبی سمپاتیک بدن فعال می شود و باعث افزایش ضربان قلب، تنفس سریع و افزایش تنش عضلانی میشود. این افزایش تنش عضلانی، همراه با افزایش آدرنالین، منجر به لرزش بدن خواهد شد.
لرزش بدن به علت دیابت
هنگامی که سطح قند خون به طور مداوم بالا می رود، به اعصابی که حرکت عضلات را کنترل می‌کنند آسیب می‌رساند. این آسیب ارتباط طبیعی بین مغز و عضلات را مختل کرده و منجر به لرزش غیرارادی میشود.
لرزش بدن به علت سرگیجه
سرگیجه وضعیتی است که گوش داخلی را درگیر می کند و می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در تعادل و هماهنگی شود. هنگام سرگیجه، واکنش طبیعی بدن تلاش برای جبران حرکت غیر ارادی ایجاد شده است که منجر به لرزش در قسمت‌های مختلف بدن میشود. گوش داخلی با ارائه اطلاعات حسی به مغز نقش مهمی در حفظ تعادل دارد. در موارد سرگیجه، اختلالی در سیگنال‌های ارسال شده از گوش داخلی به مغز ایجاد میشود که در نتیجه بین آنچه چشم‌ها می‌بیند و آنچه بدن حس می‌کند، تطابق وجود ندارد.
لرزش بدن و احساس سرما
این حس یکی از بی ضررترین لرزش‌ها است زیرا بر اثر سرما ایجاد شده و با گرم کردن بدن از بین می‌رود.
لرزش بدن ناشی از استرس
لرزش بدن ناشی از استرس در پاسخ به وضعیت عاطفی یا روانی شدید رخ می‌دهد. هنگام استرس، بدن شما هورمون های استرس مانند کورتیزول را ترشح می‌کند که منجر به تغییراتی در سیستم عصبی و عملکرد عضلات شما میشود. این تغییرات در برخی افراد به صورت لرزش در قسمت های مختلف بدن ظاهر میشود.
ترک الکل و لرزش بدن
وقتی الکل به طور منظم در طول زمان مصرف شود، بدن برای عملکرد صحیح به آن وابسته می شود. با قطع یا کاهش ناگهانی مصرف الکل، بدن یک دوره سازگاری را پشت سر می گذارد که در نتیجه ترک الکل ایجاد میشود. لرزش به دلیل تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی رخ خواهد داد زیرا سعی می کند فقدان اثرات افسردگی الکل را جبران کند. این لرزش‌ها معمولاً 24 تا 48 ساعت پس از آخرین نوشیدن به اوج خود می‌رسد و در چند روز فروکش می‌کند.
راه های درمان لرزش بدن
برای هر مشکلی درمانی وجود دارد و برای لرزش بدن نیز چندین راهکار وجود دارد که پزشک بر اساس علائم بیمار بهترین راه را پیشنهاد خواهد کرد.
دارو درمانی
یکی از داروهایی که معمولا برای لرزش عضلانی تجویز می شود پریمیدون نام دارد. پریمیدون دارویی است که با کاهش فعالیت الکتریکی غیرعادی در مغز عمل می کند که به کاهش لرزش بدن کمک می‌کند. این دارو به ویژه برای لرزش‌هایی که بدون هیچ گونه بیماری زمینه ای رخ می دهند و اغلب ارثی هستند مناسب است. قبل از شروع هر گونه درمان دارویی برای لرزش عضلات بدن با یک پزشک آنلاین مشورت کنید.
یکی دیگر از داروهایی که معمولا برای لرزش تجویز میشود، پروپرانولول است. پروپرانولول یک بتا بلوکر است که با مسدود کردن اثرات برخی مواد شیمیایی در بدن که مسئول ایجاد لرزش هستند، به کاهش لرزش کمک می کند. این کار با کاهش ضربان قلب و شل کردن رگ‌های خونی و در نتیجه کاهش شدت لرزش عمل می‌کند.
قرص آلپرازولام نیز داروی دیگری است که به عنوان یک آرام بخش برای افرادی که بر اثر استرس دچار لرزش بدن می‌شوند استفاده میشود.
تسکین لرزش بدن با تزریق بوتاکس
بوتاکس یک پروتئین عصبی است که از باکتری کلستریدیوم بوتولینوم مشتق میشود. بوتاکس به طور گسترده ای در عمل های زیبایی برای کاهش چین و چروک استفاده میشود، اما کاربردهای درمانی نیز دارد. یکی از این کاربردها تسکین لرزش بدن است.
هنگامی که بوتاکس به عضلات خاصی تزریق میشود، با جلوگیری از آزاد شدن استیل کولین (یک انتقال دهنده عصبی مسئول انقباضات عضلانی) عمل می‌کند. بوتاکس با مهار آزادسازی استیل کولین به طور موقت ماهیچه های مورد نظر را ضعیف یا فلج می‌کند. در مورد لرزش بدن، تزریق بوتاکس به کاهش فعالیت بیش از حد ماهیچه ها و کاهش لرزش غیرقابل کنترل کمک می‌کند.
بیشتر بدانید: بوتاکس میگرن چیست
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک گزینه درمانی برای افرادی است که دچار لرزش سر و دست می شوند.
یکی از روش های رایج استفاده در فیزیوتراپی برای لرزش بدن، PNF نام دارد. این تکنیک شامل یک سری تمرینات کششی و انقباضی است که واحدهای عضلانی تاندون را فعال کرده و هماهنگی آن‌ها را بهبود می‌بخشد. البته مراحل درمان شامل تمرینات دیگری نیز می‌باشد که براساس بدن هر فرد تجویز میشود. برای این کار میتوانید از بخش فیزیوتراپی در منزل استفاده کرده و این کار را در خانه خودتان و با کمک یک متخصص انجام دهید.
عمل تالاموتومی
تالاموتومی یک روش جراحی است که برای درمان لرزش های عضلانی، به ویژه آن‌هایی که در اثر شرایطی مانند لرزش اساسی یا بیماری پارکینسون ایجاد می شوند، استفاده می شود. در این عمل، ناحیه کوچکی به نام تالاموس در مغز بررسی میشود. تالاموس (thalamus) مسئول انتقال سیگنال‌ها بین بخش‌های مختلف مغز، از جمله موارد مربوط به حرکت است. با عمل دقیق در یک ناحیه خاص تالاموس، سیگنال های الکتریکی غیرعادی که باعث لرزش می شوند را می توان مختل کرد.
روش تالاموتومی به طور معمول تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراح با استفاده از تکنیک های تصویربرداری پیشرفته، ابزار تخصصی را برای دسترسی به تالاموس به داخل مغز هدایت می کند و هنگامی که ناحیه مورد نظر مشخص شد، از گرما یا جریان الکتریکی با فرکانس بالا برای ایجاد ضایعه یا تخریب بخش کوچکی از تالاموس استفاده می‌کند. این اختلال با قطع سیگنال های غیر طبیعی به کاهش لرزش منجر میشود.
درمان لرزش بدن با تحریک عمیق مغز (DBS)
تحریک عمیق مغز (DBS) شامل گذاشتن وسیله ای به نام محرک عصبی است که تکانه های الکتریکی را به مناطق خاصی از مغز که حرکت را کنترل می کند ارسال می کند.
در این روش، الکترودها با دقت در نواحی مغزی که مسئول لرزش هستند قرار می‌گیرند. این الکترودها به محرک عصبی که در زیر پوست، معمولاً در نزدیکی استخوان ترقوه کاشته می شود متصل می شوند. محرک عصبی پالس های الکتریکی مداوم را به این نواحی مغز ارسال می کند و به این ترتیب فعالیت غیر طبیعی مغز را تعدیل می‌کند
تحریک عمیق مغز معمولاً برای افرادی توصیه می شود که به داروها یا سایر گزینه های درمانی پاسخ خوبی نداده اند زیرا این روش، تهاجمی است و خطراتی را ممکن است به همراه داشته باشد،
درمان لرزش بدن با طب سنتی
درمان لرزش بدن با استفاده از طب سنتی شامل یک رویکرد متمایز است. طب سوزنی، یکی از جنبه های اصلی طب سنتی است. علاوه بر این، استفاده از داروهای گیاهی خاص به کاهش لرزش بدن کمک می‌کند. از جمله داروهای گیاهی توصیه شده می‌توان به چای بابونه، چای اسطوخودوس و چای بهارنارنج اشاره کرد. این داروهای طبیعی نقش مهمی در بهبود خلق و خو، تنظیم سطح قند خون، کاهش استرس و اضطراب، کاهش التهاب و اسپاسم عضلانی ایفا می‌کنند و به این ترتیب لرزش‌هایی که در نواحی مختلف بدن اتفاق می‌افتد را تسکین می‌دهند.
برای لرزش بدن به چه دکتری باید مراجعه کرد؟
اگر دچار لرزش بدن هستید، توصیه میشود با یک متخصص مغز و اعصاب آنلاین مشورت کنید. متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در تشخیص و درمان اختلالات سیستم عصبی، که شامل همین حرکت و لرزش است، تخصص دارد. پزشک علائم شما را ارزیابی کرده و پس از معاینات دقیق یک برنامه تشخیص و درمان ارائه می‌دهد.
