اختلال خود زشت پنداری که معمولاً به عنوان اختلال بدشکلی بدن (BDD = Body Dysmorphic Disorder) شناخته می شود، زمانی اتفاق می‌افتد که فردی با وسواس در مورد نقص ظاهری خود بیش از حد فکر کرده مواردی را که حتی بسیار کوچک هستند یا برای دیگران اهمیتی ندارند را بزرگ می‌کنند. این وضعیت شامل تفکر منفی مداوم در مورد خود و ظاهر خود است که در صورت تداوم منجر به مشکلاتی برای خود او خواهد شد.
برای رهایی از این مشکل بهترین راه مشاوره آنلاین روانشناسی است که با توجه به وضعیت هر فرد، بهترین راهکار را به او ارائه می‌کند. ضمن این کار به صورت چت متنی، تماس صوتی و یا تصویری از منرل انجام خواهد شد.
اختلال خود زشت پنداری چیست؟
اختلال خود زشت پنداری یعنی شخصی نسبت به ظاهر خود احساس بسیار بدی داشته باشد و فکر کند ظاهر او مشکلی دارد، حتی اگر این احساس درست نباشد. او ممکن است از چیزهای مربوط به بدن خود، به خصوص مو، پوست، بینی، سینه یا شکم، متنفر باشند. حتی اگر فقط یک مشکل کوچک وجود داشته باشد یا اصلاً مشکلی وجود نداشته باشد. این افراد فکر می‌کنند که این یک مشکل بزرگ است و به خاطر فکر کردن زیاد به آن، انجام کارهای منظم روزانه برایشان سخت میشود.
علائم و نشانه‌های اختلال خود زشت پنداری
افرادی که به اختلال خود زشت پنداری مبتلا هستند اعضای بدن خود را با سایر افراد مقایسه می‌کنند. آنها خود را زیاد در آینه نگاه می‌کنند یا سعی می‌کنند عیوب خود را از دیگران پنهان کنند. به عنوان مثال، اگر آنها بینی خود را دوست نداشته باشند، از آرایش برای پوشاندن آن استفاده کنند. اگر نگران طاسی سر خود هستند، از کلاه گیس استفاده می‌کنند و معمولا سعی می‌کنند بخشی را که در مورد آن حساس هستند از دید دیگران پنهان نگه دارند. هرچه اعتقاد افراد نسبت به عیوب ظاهری قوی تر باشد، نگرانی و اضطراب بیشتری نیز آنها را تهدید خواهد کرد.
به طور کلی علائم اختلال خود زشت پنداری عبارتند از:
- تمرکز بیش از حد بر روی یک نقص درک شده در ظاهر خود، حتی اگر دیگران متوجه آن نشوند.
- اعتقاد شدید به اینکه چیزی زشت یا ناقص در ظاهر فرد وجود دارد.
- تصور اینکه دیگران بر اساس ظاهرشان آنها را قضاوت یا مسخره می کنند.
- تلاش برای پنهان کردن نقص با آرایش یا سبک های خاص لباس.
- همیشه ظاهر خود را با دیگران مقایسه کنید.
- به دنبال تاییدیه گرفتن از دیگران برای احساس بهتر در مورد ظاهرشان.
- نگاه وسواسی در آینه یا اجتناب کامل از آن.
- کمال گرایی
- اجتناب از موقعیت های اجتماعی.
- مشغول بودن به ظاهر و انجام رفتارهای تکراری
فردی که اختلال خود زشت پنداری دارد، تمایل دارد روی قسمت های خاصی از بدن خود تمرکز کند که بیشتر شامل موارد زیر است:
- صورت، مانند بینی، صورت، چین و چروک
- مو
- پوست مانند جوش و لک های پوستی
- اندازه سینه
- اندازه و حجم عضله
در مردان، اختلال خود زشت پنداری اغلب به اندام نامناسب و نگرانی بیش از حد نسبت به اندازه و شکل ماهیچه ها مربوط می شود که به آن بیگورکسی معروف است.
علل ایجاد اختلال خود زشت انگاری در افراد
علل اختلال خود زشت پنداری به خوبی شناخته شده تیست و مانند سایر اختلالات روانی، احساس زشتی ممکن است توسط ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد شود، عواملی مانند:
1. ژنتیک: اگر فردی در خانواده شما مبتلا به اختلال وسواس فکری (OCD) یا افسردگی باشد، ممکن است احتمال ابتلا به اختلال خود زشت پنداری در شما بیشتر باشد.
2. مشکلاتی در مغز.
3. داشتن افکار و ارزیابی های منفی در مورد ظاهر و فرم بدن خود.
4. تجربیات منفی در زندگی شما که بر دید شما از خود تأثیر گذاشته است.
درونگرا بودن یا میل به کامل بودن نیز می‌تواند از علل این اختلال باشد. گاهی اوقات، افرادی که در کودکی تجربه آزار و اذیت داشته اند ممکن است افکار منفی در مورد بدن و زیبایی خود داشته باشند.
عوارض اختلال خود زشت پنداری
افرادی که به اختلال خود زشت پنداری مبتلا هستند، باید منتظر مشکلات جدی باشند که این مشکلات به روش های مختلفی رخ می‌دهد:
1. احساس غم و اندوه بسیار یا داشتن سایر مشکلات خلقی.
2. فکر کردن یا تلاش برای آسیب رساندن به خود.
3. احساس اضطراب شدید در موقعیت های اجتماعی یا داشتن وسواس به برخی چیزها.
4. مشکلات مربوط به خوردن و عادات بد غذایی.
5. مشکلات سلامتی به دلیل مواردی مانند چنگ زدن مداوم به پوست.
6. استفاده از مواد مخدر یا الکل به صورت شدید.
7. خطرات انجام جراحی های بیش از حد.
بیشتر بدانید: نحوه دوست داشتن خود
گاهی اوقات، افراد حتی به این فکر می‌کنند که به خود صدمه بزنند یا کاری بسیار خطرناک انجام دهند. آنها همچنین ممکن است کارهایی را بارها و بارها انجام دهند زیرا نمی‌توانند از فکر کردن به آنها دست بردارند.
با اختلال خود زشت پنداری در نوجوانان چه باید کرد؟
اگر فکر می کنید فرزندتان ممکن است با این اختلال دست و پنجه نرم کند، باید سریع‌تر اقدام کنید زیرا اختلال خود زشت پنداری اثرات طولانی مدتی بر سلامت اجتماعی و روانی او خواهد داشت. همچنین می‌تواند منجر به اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی یا پرخوری عصبی شود و حتی خطر خودکشی را افزایش دهد.
مطالعات نشان داده که درصد بالایی از افراد مبتلا به این اختلال دست به خودکشی زده اند یا به خودکشی فکر کرده اند. اولین قدم این است که با نوجوان خود صحبت کنید. با دقت به آنها نزدیک شوید و به آنها بگویید که برای حمایت از آنها همیشه کنارشان هستید. اما هنگام مشاهده علائم هشدار دهنده، باید با مشاور مشورت کنید تا بهترین راهکار را دریافت کنید.
بیشتر بدانید: همه چیز درباره اختلال بدشکلی بدن
نحوه تشخیص افرادی با مشکل خود زشت پنداری
شناسایی افراد مبتلا به اختلال خود زشت پنداری در برخی موارد سخت است زیرا آنها اغلب از وضعیت خود احساس شرم و خجالت می‌کنند و در بیان نگرانی‌های خود تردید دارند. با این حال، یک سرنخ که می‌تواند به شناسایی این افراد کمک کند، رفتن جلوی آینه و مراجعه مکرر آنها به جراحان پلاستیک یا متخصصان زیبایی است. این افراد اغلب از خود انتقاد می کنند و دست به رفتارهای خود تخریبی می‌زنند. آنها حتی برای اشتباهات جزئی یا نقص های بسیار کوچک احساس شرم می‌کنند. آنها از نظر اجتماعی منزوی هستند و احساسات منفی نسبت به خود باعث غمگینی، عصبانیت یا ناامیدی در آنها میشود.
شباهت اختلال خود زشت پنداری با سایر اختلال‌ها
این اختلال از جهاتی شبیه اختلال خوردن و اختلال وسواس فکری عملی است. در اختلال خوردن، افراد همیشه نگران این هستند که غذا خوردن باعث افزایش وزن یا تغییر سایز بدنشان میشود. هر دوی این اختلالات شامل نگرانی در مورد تصویر بدن است. با این تفاوت که در اختلال خوردن، فرد نگران وزن و فرم کلی بدن خود است، در حالی که در اختلال خودشیفتگی، بر ظاهر اعضای خاص بدن تمرکز می کند.
اختلال وسواس اجباری اختلال دیگری است که شباهت هایی با اختلال خود زشت پنداری دارد. در این اختلال افراد ترس‌ها و نگرانی‌های زیادی دارند که مدام ذهن آنها را به خود مشغول می‌کند و احساس می کنند قادر به کنترل این افکار نیستند که بسیار شبیه به اختلال خود زشت پنداری است و باعث استرس و اضطراب شدید میشود.
اضطراب اجتماعی یکی دیگر از اختلالات روانی است که در آن افراد از تعامل با دیگران ترس دارند و به همین دلیل شبیه به این اختلال به حساب می‌آید.
بنابراین اختلال مشابه بسیاری از اختلالات روانی دیگر است، بنابراین گاهی اوقات اشتباه تشخیص داده میشود.
انواع راه‌های درمانی برای اختلال خود زشت پنداری
این افراد فکر نمی‌کنند بیمار هستند و برای کمک به مشاوره مراجعه نمی کنند. بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال از بینی خود به عنوان مشکل اصلی یاد می‌کنند. تحقیقات نشان داده که ترکیبی از درمان و دارو در درمان اختلال خود زشت پنداری موثر است.
خوشبختانه، درمان‌های مؤثری برای این اختلال وجود دارد که به افراد کمک می‌کند با ترک این عادت، زندگی رضایت بخشی داشته باشند. یکی از درمان ها، درمان شناختی رفتاری است که به بیماران کمک می‌کند تا افکار منفی را تشخیص و تغییر دهند. آنها یاد می‌گیرند که افکار و رفتارهای ناسالم را شناسایی کنند و آنها را با افکار مثبت جایگزین کنند. برای این کار می‌توانید از مشاوره آنلاین فردی استفاده کرده و با بهترین متخصصین این حوزه گفتگو کنید.
بسیاری از داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده های سروتونین، می توانند به درمان اختلال خود بیزاری کمک کنند. برخی از داروهای ضد روان پریشی مانند اولانزاپین، پیموزاید و آریپیپرازول نیز برای درمان این بیماری به تنهایی یا همراه با سایر داروها استفاده میشود که البته باید با نظر پزشک انلاین مصرف شوند.
کلام پایانی
اختلال خود زشت پنداری وضعیتی است که در آن افراد روی ظاهر خود وسواس دارند، حتی بر روی نقص های کوچک یا بی اهمیت. این اختلال ممکن است ناشی از ژنتیک، تجربیات منفی یا کمال گرایی باشد. والدین باید علائم این اختلال بشناسند و برای جلوگیری از عوارض طولانی مدت و خطرات مرتبط مانند خودکشی، از متخصص کمک بگیرند.
