خون مجموعه‌ای از سلول‌های مختلف بدن نظیر گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌هاست که هر کدام در بدن رسالتی برعهده دارند و HCT در آزمایش خون نیز یکی از این موارد است. از میان این سه دسته سلول، گلبول‌های قرمز نقشی حیاتی‌تر در سلامت بدن ایفا می‌کنند. دلیل این امر هم وجود پروتئینی در گلبول‌های قرمز تحت عنوان هموگلوبین است که مسئول رساندن اکسیژن از ریه به سایر بافت‌های بدن هستند.

آزمایش در منزل بخش از خدمات مجموعه “حال” است که از طریق آن می‌توانید انواع آزمایش را در منزل انجام داده و پاسخ آن را نیز به صورت آنلاین دریافت نمایید.

HCT در آزمایش خون چیست؟

HCT بخشی کوچک از آزمایش غلظت خون یا آزمایش CBC است که اطلاعات بسیار جامعی را در باب میزان گلبول‌های قرمز در اختیار پزشک قرار می‌دهد. وقتی صحبت از غلظت خون می‌شود، اغلب تصویری از خون سیاه‌رنگ در ذهن افراد نقش می‌بندد. شما نیز اگر جزو این گروه از افراد هستید باید بگوییم، اسیر باوری عامیانه و کاملا غلط شده‌اید. برای اینکه بدانید غلظت خون چیست و چه نوع آزمایشی به تشخیص دقیق این نوع عارضه در بدن کمک می‌کند، ادامه مطلب را همراه ما باشید.

غلظت خون زمانی در افراد ظاهر می‌شود که هموگلوبین خون از میزان استاندارد تعریف‌شده بیشتر باشد. به‌عبارتی زمانی که تعداد گلبول‌های قرمز نسبت به سطح کلی خون بیشتر باشد، می‌توان آن را نشانه‌ای از وجود غلظت خون در افراد دانست.

بهترین و راحت‌ترین آزمایش غلظت خون تست CBC است که آزمایش HTC یا هماتوکریت بخشی از آن است. آزمایش HTC که به اندازه‌گیری تعداد گلبول‌های قرمز خون می‌پردازد، اطلاعات تشخیصی بسیار مفیدی را در رابطه با سطح طبیعی یا غر طبیعی هماتوکریت در اختیار افراد قرار می‌دهد. غیر طبیعی‌بودن هماتوکریت حکایت از میزان کم یا زیاد گلبول‌های قرمز خون دارد که هر دو حالت می‌توانند نشانه‌ای از یک نوع اختلال خونی یا وضعیت پزشکی خاص در افراد باشند.

چه افرادی باید آزمایش HCT بدهند؟

آزمایش HTC را می‌توان یک روش کاملا معمول و روتین در چکاپ‌های ماهانه دانست که اطلاعات مفیدی را درباره بخش‌های مختلف خون با ما به اشتراک می‌گذارد. بنابراین هر فردی که قصد انجام چکاپ ماهانه داشته باشد، تجربه انجام آزمایش HCT یا هماتوکریت را خواهد داشت.

آنچه بیش از چکاپ ماهانه لزوم انجام آزمایش HCT را ضرورت می‌بخشد، بروز علائم کم‌خونی در افراد است. به‌عبارتی نشانه‌های کم‌خونی در افراد را می‌توان شایع‌ترین و البته اساسی‌ترین دلیل در انجام آزمایش HCT دانست. مهم‌ترین علائم هشداردهنده کم‌خونی در افراد را می‌توان موارد زیر دانست:

• دردهای موجود در قفسه سینه
• رنگ‌پریدگی پوست بدن
• احساس تنگی نفس
• احساس ضعف و خستگی
• داشتن سرگیجه و سردرد

HCT را می‌توان نوعی آزمایش غلظت خون هم دانست. طبق این تعریف مواجهه افراد با علائم غلظت خون نیز دلیل دیگری برای تجویز آزمایش HTC خواهد بود. جالب است بدانید که غلظت بالای خون روی بسیاری از اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارد. به‌همین‌جهت هم روبه‌روشدن با علائم زیر را می‌توان هشداری جدی برای افزایش غلظت خون دانست.

• تورم بازو و پاها
• احساس درد و خارش شدید در بازوها
• احساس درد شدید در ناحیه قفسه سینه
• برزو مشکلات تنفسی یا احساس تنگی نفس
• برزو مشکلات بینایی یا گفتاری
• حالت تهوع، استفراغ یا تشنج
• دردهای مکرر در ناحیه شکم به‌ویژه بعد از خوردن غذا
• احساس نفخ
• وجود خون در ادرار یا مدفوع

غلظت خون در جواب آزمایش

همان‌طور که اشاره شد آزمایش HCT میزان گلبول‌های قرمز را در سطخ خون اندازه‌گیری کرده و نتیجه را به صورت درصد اعلام می‌کند. زمانی که نسبت گلبول‌های قرمز به سطح کلی خون بیشتر یا کمتر شود، ما با یک وضعیت خاص پزشکی در فرد مواجهه خواهیم بود.

میزان طبیعی هموگلوبین یا سلول‌ قرمز در خون بستگی زیادی به جنس و سن افراد دارد. به‌طور کلی در زنان میزان طبیعی هموگلوبین چیزی بین 36 تا 48 درصد و در مردان چیزی حدود 42 تا 56 درصد است. غلظت خون اشاره به وضعیتی دارد که در آن میزان هموگلوبین در زنان بالای 52 و در مردان بالای 56 درصد باشد. عموما پزشکان در آزمایش غلظت خون برای نشان‌دادن میزان بالای گلبول‌های قرمز دو اصطلاح رایج دارند که عبارتند از:

• پلی سیتمی ورا یا: اشاره به غلظت بالای گلبول‌های قرمز دارد. در این حالت خون ضخیم می‌شود و به‌سختی از رگ‌ها و بافت‌های بدن عبور می‌کند.
• اریتروسیتوز یا: اشاره به تعداد بالای گلبول‌های قرمز دارد. در این حالت خون ضخیم و در نتیجه لخته می‌شود.

تفسیر آزمایش غلظت خون

تفسیر آزمایش هماتوکریت خون را بهتر است برعهده پزشک معالج خود بگذاریم. چراکه سطح طبیعی و نرمال هموگلوبین از فردی به فرد دیگر کاملا متفاوت است و به همین دلیل تفسیر آزمایش خون را باید فرد متخصص یا پزشک انجام دهد. در حالت کلی می‌توان دو نتیجه را برای آزمایش هماتوکریت متصور شد که در حالت اول با سطح بالای هماتوکریت و در حالت دوم با سطح پایین آن مواجه هستیم.

سطوح بالا یا پایین هماتوکریت در آزمایش غلظت خون می‌تواند حکایت از یک وضعیت خاصی پزشکی در افراد داشته باشد. پزشک شما بسته به وضعیت جسمانی‌تان نتیجه آژمایش غلظت خون را تفسیر می‌کند و مطابق با آن یک برنامه مدون پزشکی را در اختیارتان قرار می‌دهد. در ادامه همراه ما باشید تا دلایل کاهش یا افزایش غلظت خون را با هم مرور کنیم.

علائم و دلایل هماتوکریت پایین در آزمایش غلظت خون

میزان کم گلبول‌های قرمز در خون منجر به کم‌شدن هماتوکریت در آزمایش غلظت خون می‌شود. اصلی‌ترین عامل موثر در کاهش هماتوکریت کم‌خونی است. اما دلایل دیگری را نیز برای این حالت متصور شد که عبارتند از:

• سرطان خون (لوسمی)
• لنفوم
• مشکلات مغز استخوان
• هیدراتاسیون بیش از حد
• از دست‌دادن خون
• کمبود آهن و ویتامین از جمله فولات، ویتامین B12 و ویتامین B6
• آب زیاد در بدن
• بیماری کلیوی
• ناهنجاری تیروئید
• تخریب ایمنی گلبول‌های قرمز خون

غالبا هماتوکریت پایین با علائمی همچون عدم تمرکز، احساس تنگی نفس، احساس خستگی و سردرد همراه است. در زنان نیز علامت دیگری همچون چرخه‌های قاعدگی سنگین یا بی‌نظم را هم می‌توان به فهرست علائم بالا افزود.

درباره آزمایش سرطان خون بیشتر بدانید

علائم و دلایل هماتوکریت بالا در آزمایش غلظت خون

زمانی که حجم گلبول‌های قرمز خون از سطح نرمال و سالم آن بیشتر باشد، با هماتوکریت بالا در آزمایش غلظت خون مواجهه خواهیم شد. در سطح بالای هماتورکیت یکی از دلایل یا بیماری‌های زیر می‌تواند دخالت داشته باشد:

• کم آبی بدن
• مسمومیت با مونوکسیدکربن
• بیماری قلبی مادرزادی
• بیماری مغز استخوان (پلی سیتمی ورا)
• زخم ریه‌ها
• اریتروسیتوز
• زخم یا ضخیم‌شدن ریه‌ها
• آپنه انسدادی خواب
• سیگار کشیدن
• استفاده از تستوسترون
• زندگی در ارتفاعات بلند

غالبا هماتوکریت بالا با علائمی همچون سرخی پوست، تنگی نفس، احساس خستگی، سرگیجه و سردرد، خارش پوست و درد مفاصل همراه است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که در باره سطح بالا یا پایین هماتوکریت در آزمایش غلظت خون نمی‌توان با قطعیت نظر دارد. از‌ همین ‌رو بهتر است تفسیر دقیق و قطعی این آزمایش را به تخصص و دانش پزشک واگذار کنیم.

آزمایش کم خونی و نحوه انجام آن را بشناسید.

آزمایش غلظت خون در بارداری

یکی از مشکلات شایعی که زنان در دوران بارداری با آن دست‌به‌گریبان هستند، افزایش غلظت خون است. از آنجایی که خون مادر، حیاتی‌ترین عنصر در سلامت جنین به‌شمار می‌رود، افزایش غلظت خون مادر می‌تواند اثراتی مخرب برای جنین داشته باشد. از همین رو انجام آزمایش غلظت خون در بارداری را می‌توان یک آزمایش کاملا ضروری برای آگاهی از وضعیت سلامت جنین دانست.

غالبا نوع تغذیه و ژیم غذایی مادر از اصلی‌ترین دلایل افزایش غلظت خون در دوران بارداری است. خوردن آب میان غذا، مصرف روغن‌ جامد، مصرف خوراکی‌های صنعتی یا استفاده از نمک سالم از جمله مصادیق مهم در سبک تغذیه‌ای مادر است که منجر به افزایش غلظت خون می‌شود. افزایش غلظت خون در بارداری با یک یا چند علامت زیر همراه است:

• ضربان قلب بالا
• رنگ‌پریدگی در پوست
• احساس سرگیجه
• اختلال تمرکز
• احساس درد، سستی یا سنگینی در پاها
• احساس گرگرفتگی
• احساس تنگی نفس
• کم‌رنگ‌شدن ناخن‌ها

شایان ذکر است که بروز علائم بالا نمی‌تواند دلیلی قطعی برای افزایش غلظت خون در دوران بارداری باشد. بنابراین بهتر این است که در مواجهه با علائم بالا جهت اطمینان بیشتر آزمایش غلظت خون را تحت نظر پزشک معالج‌تان انجام دهید.

هزینه آزمایش غلظت خون

هزینه‌ی انجام آزمایش غلظت خون به فاکتورهای زیادی بستگی دارد که سن بیمار، وضعیت سلامتی بیمار، نوع آزمایشگاه و نوع بیمه درمانی فرد مهم‌ترین آن‌هاست. با توجه به اینکه مجموعه این فاکتورها در افراد مختلف کاملا متفاوت است، نمی‌توان قیمتی یکسان را برای هزینه آزمایش خون درنظر گرفت.

از آنجایی که مشغله افراد در دنیای ماشینی امروز فرصت هرگونه پیگیری در حوزه سلامت جسمانی را از افراد سلب کرده است، مراجعه به اپلیکیشن‌های مجازی می‌تواند بهترین راهکار باشد. اپلیکیشن حال، بهترین و مطمئن‌ترین برنامه در انجام آزمایش غلظت خون است که مراجعه به آن و استفاده از بخش آزمایش در منزل حکم یک تیر و دو نشان دارد. با استفاده از این برنامه هم در وقت خود صرفه‌جویی کرده‌اید و هم می‌توانید آزمایشی با هزینه کاملا به‌صرفه و مناسب را تجربه کنید.