بیماری های مقاربتی هنوز هم یکی از نگرانی‌های مهم سازمان‌های سلامت و بهداشت در سراسر جهان است؛ به‌ویژه آنکه همه‌گیری کرونا در سال 2020 موجب شد که اقدامات پیشگیرانه و آموزشی دربارۀ بیماریهای جنسی کمتر مورد توجه قرار بگیرد. گزارش‌ها هم نشان می‌دهد که در این مدت نظارت بر این بیماری‌ها کافی نبوده است.
بیماری های مقاربتی هرکسی را که درگیر فعالیت جنسی باشد، تهدید می‌کند؛ هر سال زنان و مردان زیادی به نوعی از بیماری های مقاربتی دچار می‌شوند. به همین دلیل پیشگیری و درمان این بیماری‌ها اهمیت دارد.
در این مطلب می‌خواهیم بگوییم که بیماری های مقاربتی چه هستند، به چند نوع تقسیم می‌شوند، علائمشان چیست، و چگونه می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد یا در صورت ابتلا درمانشان کرد. با ما همراه باشید و در صورتی که این مطلب را مفید می‌دانید، به منظور آگاهی‌بخشی عمومی آن را به دیگران هم معرفی کنید.
درصورت نیاز به مشاوره در زمینه زنان میتوانید از خدمت پزشک زنان آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
بیماری مقاربتی (STD) چیست
بیماری های مقاربتی (STD) از طریق رابطۀ جنسی میان دو فرد منتقل می‌شوند. همۀ انواع رابطه‌های جنسی، اعم از دهانی و واژینال و مقعدی، موجب سرایت این بیماری‌ها می‌شوند. البته بعضی از بیماری های مقاربتی از طریق رابطۀ پوست به پوست هم قابل انتقال هستند، مثل تبخال و زگیل تناسلی (HPV).
درباره آزمایش اچ پی وی و نحوه انجام آن بیشتر بدانید
این روزها از اصطلاح عفونت مقاربتی (STI) نیز استفاده می‌شود. این اصطلاح گاهی بر واژۀ بیماری های مقاربتی ترجیح داده می‌شود. زیرا عفونت مرحله‌ای پیش از بیماری است و ممکن است نشانه و علامتی نداشته باشد؛ اما بیماری معمولا همراه با علائم است. به همین ترتیب، بسیاری از کسانی که باعث انتقال بیماریهای مقاربتی می‌شوند، به عفونت مقاربتی دچار هستند و علائمی ندارند.
بیماریهای مقاربتی شیوع زیادی در میان مردم جهان دارند. برای مثال در سال 2015 حدود 1.1 میلیارد نفر به بیماری های مقاربتی غیر از ایدز یا HIV مبتلا بودند و در همین سال 108 هزار نفر بر اثر این بیماری‌ها فوت کردند.
بیماری مقاربتی انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
انواع بیماری های مقاربتی
همان‌طور که گفتیم، بیماری های مقاربتی بر اثر عفونت‌های مقاربتی به وجود می‌آیند؛ در نتیجه تعداد بیماریهای مقاربتی از تعداد عفونت‌ها کمتر است. ما در این بخش به چند گروه از بیماریهای جنسی و مقاربتی اشاره می‌کنیم که بر اثر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی ایجاد می‌شوند.
بیماری التهابی لگن
سوزاک، بیماری کلامیدیا و عفونت تریکومونیازیس از عفونت‌های مقاربتی شایعی هستند که اگر درمان نشوند، می‌توانند به بیماری التهابی لگن بینجامند. البته عفونت‌های باکتریایی دیگری هم در بیماری التهابی لگن نقش دارند. بیماری التهابی لگن از بیماری های مقاربتی شایع در میان زنان است.
بعضی از بیماران مبتلا به التهاب لگن علائمی ندارند، اما بعضی دیگر دچار علامت‌هایی مثل درد لگن یا پایین شکم، درد هنگام رابطۀ واژینال، درد هنگام ادرار کردن، خونریزی نامنظم و شدید و دردناک قاعدگی، ترشحات غیرمعمولی در واژن، حالت تهوع، تب هستند.
بیماری التهابی لگن اگر زود تشخیص داده شود با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
بیماری سیفلیس دیررس، سوم یا ثالثیه
سفیلیس در مراحل اولیه یک عفونت آمیزشی است و بر اثر باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد می‌شود. علائم آن در ابتدا چند زخم کوچک و گرد در اندام جنسی و مقعد و دهان است. اگر عفونت در مراحل ابتدایی (سفیلیس اولیه و ثانویه) درمان نشود، بیماری به مرحلۀ نهفته وارد می‌شود که علامتی ندارد. این مرحله ممکن است بین 10 تا 30 سال طول بکشد. پس از آن یکی از بیماری های مقاربتی جدی یعنی سفیلیس ثالثیه بروز می‌کند.
سفیلیس ثالثیه ممکن است عواقب جدی برای بدن داشته باشد؛ از دست دادن بینایی و شنوایی و حافظه، بیماری قلبی، عفونت مغز یا نخاع از جملۀ این پیامدهاست.
تشخیص و درمان زودهنگام سفیلیس از آسیب‌های جسمی جدی جلوگیری می‌کند. برای درمان این بیماری و حذف باکتری از بدن معمولا از آنتی بیوتیکی مثل پنی سیلین استفاده می‌شود. اما این دارو نمی‌تواند آسیب‌های قبلی را جبران کند.
بیماری سرطان
سرطان در اندام‌های جنسی نیز می‌تواند بر اثر عفونت مقاربتی رخ بدهد. عامل این بیماری عموما گونه‌هایی از ویروس پاپیلوم انسانی یا HPV است. به گزارش موسسۀ ملی سرطان آمریکا اکثر موارد ابتلا به سرطان در اندام‌های جنسی بر اثر HPV 16 و HPV 18 رخ داده است.
تقریباً همۀ سرطان‌های دهانۀ رحم، بیش از 90 درصد سرطان‌های مقعد، 75 درصد سرطان‌های واژن و بیش از 60 درصد سرطان‌های اندام‌های جنسی بر اثر ویروس پاپیلوم انسانی به وجود می‌آیند. برای آشنایی بیشتر با واکسن پاپیلوگارد یا پاپیلوما و خرید آن این مطلب را بخوانید و خرید را انچام دهید.
مهم‌ترین علامت سرطان در اندام‌های جنسی تورم، توده، درد و خونریزی است.
بیماری زگیل ناحیه تناسلی
زگیل تناسلی یکی دیگر از بیماری های مقاربتی است. گونه‌های کم‌خطرتر ویروس پاپیلموم انسانی یا HPV (HPV 6 و HPV 11) باعث بیماری زگیل تناسلی می‌شود. زگیل تناسلی نوعی برجستگی است که در ناحیۀ تناسلی یا مقعد ظاهر می‌شود و همرنگ با پوست یا به رنگ سفید است. سالانه بیش از 350 هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
زگیل تناسلی به سادگی از طریق تماس با پوست فرد مبتلا سرایت می‌کند. بنابراین رابطۀ جنسی محافظت نشده (دهانی، واژینال و مقعدی) از راه‌های انتقال این بیماری است. فرد آلوده به ویروس HPV ممکن است علائمی از بیماری نداشته باشد، اما موجب انتقال این بیماری بشود.
این بیماری قابل کنترل است، اما قابل درمان نیست. زیرا ویروس عامل آن ممکن است در بدن فرد باقی بماند. در بسیاری از موارد زگیل تناسلی خودبه‌خود از بین می‌رود، اما احتمال عود آن وجود دارد.
بیشتر بدانید: زخم دهانه رحم
بیماری ایدز
ایدز بر اثر ابتلا به ویروس HIV به وجود می‌آید. ویروس اچ آی وی می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند و خطر آلوده شدن به ویروس‌ها و باکتری‌های دیگر و ابتلا به سرطان‌ها را افزایش بدهد.
ایدز لزوما از بیماری های مقاربتی نیست؛ اما یکی از راه‌های آلوده شدن به ویروس HIV رابطۀ جنسی محافظت نشده است. البته افرادی که به این ویروس آلوده شده‌اند، پیش از ابتلا به بیماری ایدز می‌توانند با روش‌های درمان، زندگی بلند و سالمی داشته باشند. اما در صورتی که به موقع برای درمان اقدام نکنند، به ایدز مبتلا شده و بدنشان در برابر عفونت و بیماری‌ها آسیب‌پذیر می‌شود.
کسی که به ایدز مبتلا شود، این علائم را تجربه می‌کند: کاهش وزن سریع، خستگی مفرط، زخم و عفونت، اختلالات عصبی، سرطان و غیره. با وجود آنکه محققان برای درمان ایدز تلاش‌های زیادی می‌کنند، هم‌اکنون این بیماری درمان ندارد.
میتوانید درباره آزمایش ایدز در خانه این مطلب را بخوانید و اقدام کنید.
هپاتیت a و هپاتیت b
هپاتیت یک بیماری کبدی است. هپاتیت A و B بیماری‌هایی هستند که از راه رابطۀ جنسی نیز قابل انتقالند؛ یعنی یکی از راه‌های انتقال هپاتیت A و هپاتیت B رابطۀ جنسی محافظت نشده و تماس با مایع منی فرد آلوده به ویروس هپاتیت است. بسیاری از علائم هپاتیت آ و ب شبیه به بیماری آنفولانزاست، مانند خستگی، تب، سردرد، حالت تهوع، کاهش اشتها و درد عضلات و مفاصل. خوشبختانه هپاتیت آ و ب با واکسن قابل پیشگیری هستند.
علائم بیماری های مقاربتی در مردان و زنان
هم زنان و هم مردان به بیماری های مقاربتی دچار می‌شوند و در نتیجه علائم مشترکی را تجربه می‌کنند. اما تفاوت‌هایی نیز در این زمینه دارند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC) گزارش داده که زنان در مقایسه با مردان در برابر این بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. این مرکز به مواردی اشاره کرده که شیوۀ ابتلای زنان به بیماریهای مقاربتی را از مردان متفاوت می‌کند.
- آناتومی زنان آن‌ها را آسیب‌پذیرتر از مردان می‌کند؛ پوست واژن نازک‌تر از اندام جنسی مردان است و نفوذ ویروس و باکتری به آن آسان‌تر است. همچنین رطوبت واژن محیط مناسبی را برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند.
- در بیماریهای مقاربتی مشترکی مثل کلامیدیا و سوزاک، زنان در مقایسه با مردان، کمتر علائم را تجربه می‌کنند. حتی اگر علائم بروز کنند، زودتر از بین می‌روند، اما عفونت احتمالا باقی می‌ماند. (درباره آزمایش سوزاک این مطلب می‌تواند مفید باشد)
- زنان بیش از مردان علائم بیماری های مقاربتی را اشتباه می‌گیرند. برای مثال زنان ترشحات طبیعی دارند و معمولاً تصور می‌کنند که سوزش و خارش آن‌ها مربوط به یک عفونت قارچی است؛ اما مردان اگر ترشحی داشته باشند، زودتر احتمال می‌دهند که به بیماری مقاربتی دچار شده‌اند.
- آناتومی اندام جنسی زنان موجب می‌شود که آن‌ها علائم را به سادگی مشاهده نکنند. برای مثال ممکن است بر اثر تبخال یا سفیلیس دچار زخم شوند، اما متوجه نشوند. اما مردان به راحتی زخم‌های روی آلت جنسی خود را مشاهده می‌کنند.
- بیماری های مقاربتی بر باروری زنان تأثیرگذار است. برای مثال بیماری التهابی لگن که در میان زنان شایع است، ممکن است باعث ناباروری آن‌ها یا حاملگی خارج از رحم شود.
- زنان ممکن است عفونت‌های مقاربتی مثل تبخال تناسلی، سیفلیس و HIV را به نوزادان خود منتقل کنند.
- آلوده شدن به ویروس پاپیلوم انسانی میان زنان شایع‌تر است و علت اصلی سرطان دهانۀ رحم است.
درباره قرص آزیترومایسین و مبارزه با عفونت ویروسی بیشتر بدانید
نحوه جلوگیری از بیماری های مقاربتی
خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی را نمی‌توان به صفر رساند. هرکسی که فعالیت جنسی دارد، ممکن است به بیماری دچار شود. اما راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به عفونت مقاربتی را تا حد زیادی کاهش بدهد.
سه راهکار اصلی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری مقاربتی وجود دارد:
- از رابطۀ جنسی محافظت‌نشده پرهیز کنید؛ استفادۀ صحیح از کاندوم مردانه و کاندوم زنانه خطر ابتلا به عفونت مقاربتی را تاحد زیادی کاهش می‌دهد.
- هم خود و هم شریک جنسی‌تان به صورت منظم آزمایش بدهید و سلامت جنسی خود را ارزیابی کنید.
- واکسن‌های مربوط به بیماریهای مقاربتی را دریافت کنید؛ برای مثال واکسن HPV یا واکسن هپاتیت ب.
بهترین واکسن بیماری های مقاربتی
بعضی از بیماری های مقاربتی واکسن دارند و بعضی دیگر خیر. عفونت HPV، هپاتیت A و هپاتیت B با واکسن قابل پیشگیری هستند.
نام دیگر واکسن HPV، واکسن گارداسیل است. این واکسن از ابتلا به عفونت ویروس پاپیلومای انسانی جلوگیری می‌کند. برای خرید واکسن گارداسیل خارجی می توانید این مطلب را نیز مطالعه و اقدام به خرید کنید
واکسن هپاتیت آ و ب عموما به کودکان تزریق می‌شود؛ این واکسن‌ها معمولا در شرایطی به بزرگسالان تزریق می‌شوند که در معرض خطر ابتلا به این بیماری‌ها باشند.
عوارض رابطه مقعدی را بشناسید.
هزینه آزمایش بیماری های مقاربتی
آزمایش بیماری های مقاربتی با سه روش انجام می‌شود:
- آزمایش خون: برای تشخیص عفونت HIV یا سفیلیس پیشرفته نمونۀ خون دریافت می‌شود که میتوانید از خدمات آزمایش HPV در منزل «حال» برای این مورد استفاده کنید.
- آزمایش ادرار: بعضی از عفونت‌های جنسی از طریق نمونۀ ادرار تشخیص داده می‌شوند.
- آزمایش مایعات: اگر بیمار به زخم یا تاول عفونی مبتلا باشد، پزشک از زخم یا تاول نمونه‌گیری می‌کند.
درباره آزمایش سیفلیس در منزل بیشتر بدانید
آزمایش بیماری های مقاربتی صرفا به افرادی که علائم دارند، توصیه نمی‌شود. گاهی افرادی که علائمی ندارند، اما در معرض خطر ابتلا به عفونت جنسی هستند، لازم است آزمایش بدهند. برای مثال لازم است که زنان 21 ساله و بالاتر به صورت مرتب آزمایش پاپ اسمیر بدهند؛ یا افرادی که رفتارهای پرخطر جنسی دارند، لازم است تست HIV بدهند.
هزینۀ آزمایش بیماری های مقاربتی در وهلۀ اول به نوع آزمایش و همچنین آزمایشگاه بستگی دارد. برای مثال، بسیاری از مراکز آزمایش ایدز را به صورت رایگان انجام می‌دهند. نوع بیمه درمانی و بیمۀ تکمیلی شما نیز عامل دیگری است که در تعیین هزینۀ آزمایش مقاربتی تأثیر دارد.
آزمایش‌های مقاربتی را می‌توان هم به صورت حضوری و هم در منزل انجام داد. آزمایش در منزل یکی از خدمات مجموعه «حال» است. در صورتی که برای آزمایش خود نسخه داشته باشید، معمولا امکان استفاده از بیمه درمانی و تکمیلی خود را در استفاده از خدمات آزمایش در خانه دارید. برای آنکه بدانید آزمایش مقاربتی در شرکت «حال» چقدر هزینه دارد، میتوانید با ثبت درخواست خود در سایت، از این سرویس استفاده کنید و آزمایش را در منزل یا محل کار خودتان انجام دهید.
سخن آخر درباره بیماری های مقاربتی
اگر از نظر جنسی فعال هستید، یا در معرض خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی قرار دارید، آزمایش مقاربتی را جدی بگیرید؛ حتی اگر علائمی ندارید. زیرا عفونت‌های جنسی در مراحل اول بهتر و بیشتر قابل کنترل و درمان هستند. همچنین راه‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های جنسی را نیز جدی بگیرید. استفاده از کاندوم و تزریق واکسن و پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا هستند.
سوالات متداول درباره بیماری های مقاربتی (STD)
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”از کجا بفهمم بیماری مقاربتی دارم؟” answer-0=”ابتلا به عفونت یا بیماری های مقاربتی گاهی بدون علائم هستند. بهترین راه آزمایش است. اگر در معرض خطر ابتلا قرار داشته‌اید یا رفتارهای پرریسک جنسی داشته‌اید، حتما آزمایش بدهید.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”راه جلوگیری از ابتلا به بیماری های مقاربتی چیست؟” answer-1=”رابطۀ جنسی محافظت شده (استفاده کاندوم) و تزریق واکسن و پرهیز از رفتارهای پرخطر جنسی راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی هستند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]
منابع
